สถานีย่อย:โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร
(เปลี่ยนทางจาก ผู้สร้างสรรค์:โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร)
โรงพิมพ์ในจังหวัดพระนคร ก่อตั้งในสมัยรัชกาลที่ 5 ชื่อเดิมไม่ปรากฏ อยู่ถนนตรีเพชร เจ้าของ คือ นางหยิน จุลวิธูร (10 มกราคม พ.ศ. 2422 – 22 สิงหาคม พ.ศ. 2501) ซึ่งต่อมาสมรสกับพระโสภณอักษรกิจ (นายเล็ก สมิตะสิริ; 1 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2417 – 11 มีนาคม พ.ศ. 2491) ภายหลังย้ายไปตำบลวัดเกาะ ครั้น พ.ศ. 2443 ย้ายไปถนนเจริญกรุง ใกล้วังบูรพาภิรมย์ และเปลี่ยนชื่อโรงพิมพ์เป็น "โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร" ตามราชทินนามของนายเล็ก ต่อมาใน พ.ศ. 2449 ย้ายอีกครั้งไปถนนราชบพิตร เลิกกิจการไปเมื่อใดไม่ปรากฏ แต่ต้นรัชกาลที่ 9 ยังมีงานพิมพ์อยู่[1]
งาน
แก้ไข2449
แก้ไข- ไซอิ๋ว เล่ม 1, โดย อู๋ เฉิงเอิน, แปลโดย นายติ่น — (ต้นฉบับ: 1, 2)
2450
แก้ไข- ไซอิ๋ว เล่ม 2, โดย อู๋ เฉิงเอิน, แปลโดย นายติ่น — (ต้นฉบับ)
2451
แก้ไข- ไซอิ๋ว เล่ม 3, โดย อู๋ เฉิงเอิน, แปลโดย นายติ่น — (ต้นฉบับ)
2452
แก้ไข- ไซอิ๋ว เล่ม 4, โดย อู๋ เฉิงเอิน, แปลโดย นายติ่น — (ต้นฉบับ)
2458
แก้ไข2459
แก้ไข2460
แก้ไข- ประชุมกาพย์เห่เรือ — (ต้นฉบับ)
- ราชพงษาวดารกรุงกัมพูชา, โดย พระองค์นพรัตน์, แปลโดย หลวงเรืองเดชอนันต์ (ทองดี ธนะรัชต์) — (ต้นฉบับ)
2461
แก้ไข2462
แก้ไข- กฎมณเฑียรบาลกรุงกัมพูชา — (ต้นฉบับ)
- ตำนานพระปริต, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงษาวดาร ภาคที่ 11 — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงษาวดาร ภาคที่ 12 — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงษาวดาร ภาคที่ 13 — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงษาวดาร ภาคที่ 18
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 2 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 3 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 4 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 5 — (ต้นฉบับ)
2463
แก้ไข- จุลยุทธการวงศ์ ผูก 2, โดย สมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน, แปลโดย พระญาณวิจิตร (สิทธิ์ โลจนานนท์) — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงษาวดาร ภาคที่ 17 — (ต้นฉบับ)
- ราชนิติสาสตร, โดย พราหมณ์อนันตญาณ และ พราหมณ์คณามิสสกะ, แปลโดย พระมหาแก้ว วัดราชบุรณะ, พระธรรมอุดม (มี), และ พระญาณวิจิตร (สิทธิ์ โลจนานนท์) — (เริ่มดัชนี)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 6 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 7 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 8 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 9 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 10 — (ต้นฉบับ)
2464
แก้ไข- จดหมายเหตุพระสุบินนิมิตร — (ต้นฉบับ)
- นิราศท่าดินแดง, โดย พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก
- ประชุมกาพย์เห่เรือ — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 21 — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 22 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 11 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 12 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 13 — (ต้นฉบับ)
2465
แก้ไข- ทำเนียบนาม ภาคที่ 3 — (ต้นฉบับ)
- ประชุมปกรณัม ภาคที่ 1 — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงษาวดาร ภาคที่ 17 — (ต้นฉบับ)
- พระบรมราชาธิบายและคาถาตำนานพระแก้วมรกฎ, โดย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว — (ต้นฉบับ)
- ราชนิติของจาณักยพราหมณ์, โดย จาณักยพราหมณ์, แปลโดย หลวงพินิจวรรณการ (แสง สาลิตุล) — (เริ่มดัชนี)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 14 — (ต้นฉบับ)
- ลิลิตยวนพ่าย ― (ต้นฉบับ)
2466
แก้ไข- จดหมายเหตุ เรื่อง เจ้าพระยาภูธราภัยยกกองทัพไปปราบฮ่อ, โดย พระยาราชวรานุกูล (เวก บุณยรัตพันธุ์)
- นิราศเดือน, โดย หมื่นพรหมสมพัตสร (มี)
- ประชุมปกรณัม ภาคที่ 2 — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 28
- ระยะทางไปมณฑลภาคพายัพ พระพุทธศักราช 2464, โดย พระสุนทรเทพกิจจารักษ์ (ทอง จันทรางศุ) — (ต้นฉบับ)
- เรื่องความรู้เบ็ดเตล็ด 3 เรื่อง, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 15 — (ต้นฉบับ)
2467
แก้ไข2468
แก้ไข- คำสวดกุศลวิธี — (ต้นฉบับ)
- เรื่องตำนานพระโกษฐ์แลหีบศพบันดาศักดิ์, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ และคนอื่น ๆ
- ตำนานพระพุทธรูปสำคัญ, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ — (ต้นฉบับ)
- นิราสนครวัด, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ — (ต้นฉบับ)
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 4 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 16 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 17 — (ต้นฉบับ)
- สนทนากับผู้ร้ายปล้น, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ
- อธิบายพระนามพระเจ้าแผ่นดินครั้งกรุงศรีอยุธยาเปนราชธานี, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ
- อนุโมทนาพิธีแลคาถาพิธี — (ต้นฉบับ)
2469
แก้ไข- จดหมายเหตุ เรื่อง ปราบขบถเวียงจันท์ — (ต้นฉบับ)
- ประชุมปกรณัม ภาคที่ 5 — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 34
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 18 — (ต้นฉบับ: 1, 2, 3)
- อธิบายเบ็ดเตล็ดในเรื่องพงศาวดารสยาม, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ — (ต้นฉบับ)
2470
แก้ไข- จดหมายเหตุเก่า เรื่อง พระเจ้าแผ่นดินกรุงศรีอยุธยาแต่งทูตไทยไปนมัสการพระมาลัยเจดีย์เมืองหงสา
- จดหมายเหตุ เรื่อง รับพระยาเศวตกุญชรช้างเผือกแรกได้ในรัชกาลที่ 2 เมื่อปีวอก พ.ศ. 2355, โดย ราชบัณฑิตยสภา (2470) (ต้นฉบับ)
- จดหมายเหตุเสด็จเลียบมณฑลฝ่ายเหนือแลนครเชียงใหม่ พ.ศ. 2469 — (ต้นฉบับ)
- เตลงพ่าย, โดย สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส — (ต้นฉบับ)
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 13 — (ต้นฉบับ)
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 14 — (ต้นฉบับ)
- พระราชดำรัสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงแถลงพระบรมราชาธิบายแก้ไขการปกครองแผ่นดิน, โดย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 19 — (ต้นฉบับ)
- อธิบายว่าด้วยหอพระสมุดวชิญาณแลพิพิธภัณฑสถานสำหรับพระนคร — (เริ่มดัชนี)
2471
แก้ไข- ตำนานหนังสือสามก๊ก, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ — (ต้นฉบับ)
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 15 — (ต้นฉบับ)
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 16 — (ต้นฉบับ)
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 18 — (ต้นฉบับ)
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 19 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 20 — (ต้นฉบับ)
- อธิบายเครื่องบูชา, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ
- อธิบาย เรื่อง เครื่องมะโหรีปี่พาทย์, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ
- อธิบาย เรื่อง สำเภาวัดยานนาวา, โดย พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ
2472
แก้ไข- การตรวจชำระและร่างประมวลกฎหมายในกรุงสยาม, โดย กระทรวงยุติธรรม — (ต้นฉบับ)
- จดหมายเหตุ เรื่อง ไต่สวนนายกุหลาบซึ่งแต่งประวัติสมเด็จพระสังฆราชขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย — (ต้นฉบับ)
- ตำนานพระธาตุดอยสุเทพ — (ต้นฉบับ)
- ประชุมศิลาจารึกสยาม — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 14
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 51
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 52
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 21 — (ต้นฉบับ)
- ลัทธิธรรมเนียมต่าง ๆ ภาคที่ 22 — (ต้นฉบับ)
2473
แก้ไข- จดหมายเหตุ เรื่อง เจ้าพระยาภูธราภัยยกไปปราบฮ่อ, โดย พระยาราชวรานุกูล (เวก บุณยรัตพันธุ์) — (ไฟล์ที่คอมมอนส์)
- ตำนานกฎหมายเมืองไทย, โดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
- ตำนานพราหมณ์เมืองนครศรีธรรมราช — (เริ่มดัชนี)
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 34
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 53
- ประวัติสุนทรภู่, โดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 24 — (ต้นฉบับ)
- อธิบายเครื่องบูชา, โดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ — (ต้นฉบับ)
- อธิบายระยะทางล่องน้ำพิง, โดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ — (ต้นฉบับ)
2474
แก้ไข- จดหมายเหตุ เรื่อง เจ้าพระยาภูธราภัยยกทัพไปปราบฮ่อ, โดย พระยาราชวรานุกูล (เวก บุณยรัตพันธุ์) — (ไฟล์ที่คอมมอนส์)
- ตำนานเงินตรา, โดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 12 — (ต้นฉบับ)
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 20 — (ต้นฉบับ)
- พงศาวดารเหนือ, โดย พระวิเชียรปรีชา (น้อย)
- พจนานุกรมกฎหมาย, โดย ขุนสมาหารหิตะคดี (โป๊ โปรคุปต์) ― (ต้นฉบับ)
- เรื่องพระเจ้าปทุมสุริวงศ สร้างพระนครวัด นครธม
2475
แก้ไข- ข่าวตอนต้นรัชชกาลที่ 3 ตามรายงานราชการอังกฤษ, โดย พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณ์
- จุลยุทธการวงศ์ ผูก 2, โดย สมเด็จพระพนรัตน์ วัดพระเชตุพน, แปลโดย พระญาณวิจิตร (สิทธิ์ โลจนานนท์) — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 51
2476
แก้ไข2478
แก้ไข- ปฐมสมโพธิกถา, โดย พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นนุชิตชิโนรส — (ต้นฉบับ)
- ปัญญาสชาดก ภาคที่ 5 — (ต้นฉบับ)
- พงศาวดารโยนก, โดย พระยาประชากิจกรจักร์ (แช่ม บุนนาค) — (เริ่มดัชนี)
2479
แก้ไข2481
แก้ไข- ทศชาติ ฉะบับชินวร, โดย พระเจ้าวรวงศ์เธอ กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า — (ต้นฉบับ: 1, 2)
- พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชชกาลที่ 3, โดย เจ้าพระยาทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขำ บุนนาค) — (เริ่มดัชนี)
2482
แก้ไข- นิทานเวตาล, โดย น.ม.ส. — (ต้นฉบับ)
- ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 52
อ้างอิง
แก้ไข- ↑ เอนก นาวิกมูล. (2549). หมายเหตุประเทศสยาม 4. กรุงเทพฯ: 959 พับลิชชิ่ง. ISBN 9749434382. น. 139–154, 202–208.