พงษาวดารกรุงศรีอยุทธยา ภาษามคธ แลคำแปล/ภาษามคธ

สารบาน
อารัมภกถา น่า
แผ่นดินพระเจ้าอู่ทอง "
แผ่นดินพระราเมศวร "
แผ่นดินขุนหลวงพะวัว "
แผ่นดินพระเจ้าทองจันท์ "
แผ่นดินพระราเมศวร "
แผ่นดินพระรามราชา "
แผ่นดินพระเจ้านครอินท์ "
แผ่นดินพระเจ้าบรมราชาธิราช "
แผ่นดินพระบรมไตรโลกนารถ "
แผ่นดินพระอินทราชา "
แผ่นดินพระเจ้ารามาธิบดี "
แผ่นดินสมเด็จพุทธางกูร "
แผ่นดินพระรัฏฐาธิราชกุมาร "
แผ่นดินพระไชยราชาธิราช "
แผ่นดินพระยอดฟ้า "
แผ่นดินขุนวรวงษาธิราช "
แผ่นดินพระเฑียรราชา "
แผ่นดินพระมหามหินทราชา น่า ๑๐
แผ่นดินพระมหาธรรมราชา " ๑๐
แผ่นดินพระนเรศวร " ๑๑
แผ่นดินพระราเมศวร " ๑๓
แผ่นดินพระอินทราชา (พระเจ้าทรงธรรม) " ๑๓
แผ่นดินพระเชฏฐาราชา " ๑๔
แผ่นดินพระอาทิจจะวงษ์ " ๑๕
แผ่นดินพระศรีสุธรรมราชา " ๑๕
แผ่นดินพระเฑียรราชา " ๑๕
แผ่นดินพระเจ้าปราสาททอง " ๑๖
แผ่นดินพระอนุชาธิราชของพระเจ้าปราสาททอง " ๑๗
แผ่นดินพระพระนารายน์ " ๑๗
แผ่นดินพระเภทราชา " ๑๘
แผ่นดินหลวงสรศักดิ " ๑๘
แผ่นดินพระมหาโจร " ๑๙
แผ่นดินพระรามาธิบดี " ๑๙
แผ่นดินเจ้าฟ้าดอกเดื่อ " ๒๒
แผ่นดินพระเชฏฐาธิราช " ๒๓
แผ่นดินพระยาพิศณุโลก " ๓๒

บาฬีพระราชพงษาวดารกรุงเก่า

อิทานิ วมารามรสยามทัย์ยราชวํเส นานาการณํ เวทิตัพ์พํ ฯ

อถโข จตุราสีติธัม์มัก์ขัน์เธสุ เตปิฏกานิ พุท์ธวจนานิ ชัม์พูทีเป ปติฏ์ฐิตานิ นานาอัก์ขเรหิ นานาภาสาหิ โปฏ์ฐเกสุ ลิก์ขิตานิ พหูสุ นคเรสุ ผริตานิ ปุพ์เพ ปริปุณ์ณานิ กาเล กาเล อติก์กัน์เต อนุก์กเมน ปัจ์ฉา หายมานานิ วิปลาสานิ วิรุท์ธานิ นัฏ์ฐานิ สฐิลธนิตานิ อกุสลํ อากุลานิ อนุสัน์ธิฆฏานิ มัน์ทวิริยปัญ์ญาพลาทีหิ ชเนหิ อัก์ขรปทพ๎ยัญ์ชนานิ อวิจาเรต๎วา ปริยาปุณิตานิ หายัน์ติ ฯ

อถ ตานิ ส๎ยามทิยราชปเทเส จ มัน์ทราชมลานปเทเส จ กัม์พุชเขมราชปเทเส จ หํสารามรราชปเทเส จ อาวผุกามวมาราชปเทเส จ ปติฏ์ฐิตานิ อัญ์เญสุ ปเทเสสุ จ สุญ์ญานิ นรา โหน์ติ เตสํ สาสเน คุณอชนตา ฯ

พุท์ธสัก์กราเช เสสานิ เท๎วสํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กัน์เต พุท์ธสาสนํ นานาการเณหิ ปริหายติ ฯ สีลาทีสุ กุสลธัม์เมสุ มนุส์สา ว๎ยาวฏา จ อว๎ยาวฏา จ สัน์ตาเน โลภัน์ธการา อัญ์ญมัญ์ญัส์ส อิส์สิริเย อิจ์ฉาปกตา อัญ์ญมัญ์ญํ สังคาเม อุส์สาหํ ชเนน์ติ ฯ หํสารามรปเทเส จ อาวผุกามวมาปเทเส จ อาทิภูโต มหาโฆรรูโป มหาภึสรูโป มหาสังคาโม ปากโฏ อโหสิ ฯ

เต ขัต์ติยา เท๎วภาเค พลนิกาเย อาทาย ยุท์ธภูมึ คัจ์ฉัน์ตา อัญ์ญมัญ์ญํ นครํ วิลุม์ปัน์ตา วิจ์ฉิน์ทัน์ตา พลนิกาเย ยุช์ฌาเปน์ตา ฆาตาเปน์ตา พหู มรัน์ติ ฯ เอกทา อาวรัญ์โญ ปราชยํ คัจ์ฉัน์โต อาวราชา ตถาวิโธ มรณํ วา คัจ์ฉติ ฯ เต ราชาโน ตติยวาเร จตุต์ถวาเร จ ชยปราชยา จ นครัญ์จ คามนิคมัญ์จ นานาปเทสัญ์จ เตปิฏกพุท์ธวจนัญ์จ นานาการเณหิ วินาเสน์ติ ฯ

อถ สัต์ตานํ อกุสลกัม์เมน นานาปเทเสสุ มหาโฆรรูโป พหุสังคาโม อุป์ปัช์เชติ ฯ พหุวินาสา พหุฉาตกา อัญ์ญมัญ์ญวินาภาวา เอกัจ์เจ มนุส์สา มาตาปิตโร จ ปุต์ตทาเร จ ญาติสาโลหิเต จ ฉัฑ์เฑต๎วา ทิโสทิสํ ปลายัน์ติ ฯ เอกัจ์เจ มนุส์สา ปัจ์จามิต์เตหิ จ โจเรหิ จ เต ทิส๎วา อนุพัน์ธัน์เตหิ คเหต๎วา ปหรัน์เตหิ จ วิลุมป์ปัน์เตหิ จ ฆาเตน์เตหิ จ วิหึสยมานา วินาเสน์ติ ฯ เอกัจ์เจ มนุส์สา ทาสัญ์จ ทาสิญ์จ ภิริยัญ์จ กัต๎วา ปัจ์จามิต์เตหิ วิเหฐยิตา พหุทุก์ขา พหุโสกา ปริเทวัน์ตา นานาปเทเสสุ วสัน์ติ ฯ ภิก์ขูนัญ์จ คหัต์ถานัญ์จ วิหารเสนาสนอาวาสา จ คามเคหา จ ปัจ์จามิต์เตหิ ฌาปิตา ฯ ภิก์ขู จ คหัต์ถา จ ฉาตา อนาถา ทุก์ขโสกพหุลา ทิโสทิสํ ปลายัน์ติ ฯ

นานาชนปเทสุ อัป์ปานิ วา พหูนิ วา เตปิฏกานิ พุท์วจนานิ ฌาปิตานิ จ วิช์ชมานานิ จ อนารักข์ขานิ โอกิรัน์ตานิ นานาวินาสํ คัจ์ฉัน์ติ ฯ

นานาการเณหิ กาเล กาเล คัจ์ฉัน์เต เตปิฏกานิ พุทธ์ธวจนานิ จตุราสีติสหัส์สธัม์มัก์ขัน์ธโต อัป์ปานิ นัฏ์ฐานิ ปริหายัน์ตานิ โหน์ติ ฯ เตสุ เตสุ นคเรสุ อัป์ปปัญ์ญา สโลภโทสโมหาภิภูตา พุท์ธสาสเน อัป์ปสัท์ธา วรวิเสสคุเณ อัป์ปปัส์สัน์ตา พุท์ธวจนานิ อรัก์ขัน์ตา พหุส์สุเต ภิก์ขู อนนุค์คหัน์ตา อปัจ์จิส์สา ทิฏ์ฐิคัจ์ฉัน์ตา ธัม์มสังคหํ กาเรตุํ อสัก์โกน์ตา จิรํ กาลํ สุญ์ญา อเหสุํ ฯ

พุท์ธสัก์กราเช เท๎วนวุติสํวัจ์ฉรอัฏ์ฐสตาธิกานิ เอกสํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กัน์เต พ๎ยัค์ฆสํวัจ์ฉเร อโยช๎ยนคเร รัม์เมเทวนครสทิเส เอโก ราชา รามาธิปติ สุวัณ์ณโทโลติ สัต์ตตึสวัส์สิโก รัช์ชํ กาเรน์โต มหาปุญ์โญ มหายโส มหาปริวาโร มหิท์ธิโก ส๎ยามธโช ปุพ์พกุสลสัน์นิจโย ปฐมํ นครัญ์จ ปาสาทัญ์จ อารามวิหารอุโปสถาคารานิ จ เจติยัญ์จ การาเปน์โต สุวิภัต์ตํ นานาปกาเรหิ เอกุนวีสติวัส์สานิ สเมน ธัม์เมนสัม์ปัต์ติยํ ฐิโต ทานาทีนิ นานากุสลกัม์มานิ กโรน์โต อายุปริโยสาเม กาลํ อกาสิ ฯ

ตทนัน์ตรํ ตัส์ส ปุต์โต ราเมส์สุโร นาม ตึสวัส์สิโก มหาปุญ์โญ สัม์ปัต์ตึ ลภัน์โต ตีณิ วัส์สานิ รัช์ชํ กาเรสิ ฯ

๑๐ตทนัน์ตรํ มาตุโล พงุมหานายโก นาม รัช์ชํ วิจ์ฉิน์ทิต๎วา ตํ ปัพ์พาเชต๎วา อัฏ์ฐารสวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต มหาปุญ์โญ สีลทานาทีนิ พหุปุญ์ญานิ กโรน์โต สุโข อายุก์ขโย กาลํ อกาสิ ฯ

๑๑ ตทนัน์ตรํ ตัส์ส ปุต์โต สุวัณ์ณจัน์โท นาม ตรุโณ สัต์ตทิวสานิ รัช์ชํ กาเรสิ ฯ

๑๒ตัส๎มึ สมเย โส ราเมส์สุโร ตํ รัช์ชํ ฉิน์ทิต๎วา ฆาเตต๎วา ฉวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต พหุปุญ์ญานิ นานัป์ปการานิ กัต๎วา กาลํ อกาสิ ฯ

๑๓ตทนัน์ตรํ ตัส์ส ปุต์โต รามราชา นาม มหาปุญ์โญ มหายโส ตีณิ วัส์สานิ รัช์ชํ กาเรสิ ฯ

๑๔ ตทนัน์ตรํ ตัส์ส มาตุโล นคเรน์โท นาม สุวัณ์ณภูมินคเร สามิโก พงุมหานายกัส์ส ญาติโก ตัต์ถ อยุท์ธเย ตํ รัช์ชํ วิจ์ฉิน์ทิต๎วา ตํ ฆาเตต๎วา วีสติวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต พหุปุญ์ญานิ กโรน์โต ทีฆายุโก กาลํ อกาสิ ฯ

๑๕ ตทนัน์ตรํ ตัส์ส ปุต์โต สาโม นาม ปุพ์เพ ปัจ์ฉา ปรมราชาธิราชา นาม วีสติวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต มหาปุญ์โญ กาลํ อกาสิ ฯ

๑๖ตทนัน์ตรํ ตัส์ส ปุต์โต ปรมติโลกนาโถ นาม ตัต์ถ นคเร รัช์ชํ กาเรน์โต มหาปุญ์โญ มหาสุโข มหาชเน ปุญ์ญานิ การาเปต๎วา ปุญ์ญานิ กโรน์โต วีสติวัส์สานิ รัช์เช ฐิโต ตัส์ส ปุต์ตัส์ส อิน์ทราชัส์ส นาม อัต์ตโน ตํ รัช์ชํ ทัต๎วา สยํ สาสเน ปัพ์พชิ ฯ

๑๗โส อิน์ทราชา มหาปุญ์โญ มหายโส สัต์ตตึสวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต ทานาทีนิ นานาปุญ์ญานิ กโรน์โต ตัส๎มึ จิรํ สุโข มัจ์จุราชสัน์ติกํ คัจ์ฉติ ฯ

๑๘ตทนัน์ตรํ ตัส์ส ปุต์โต รามาธิปติ อัฏ์ฐตึสวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต มหายโส มหาปริวาโร ทานาทีนิ พหุปุญ์ญานิ กโรน์โต จิรํ สุโข กาลํ อกาสิ ฯ

๑๙ตัส๎มึ อโยช๎ยนคเร ทส เต ราชาโน สุวัณ์ณโทลาทโย ทานาทีนิ กุสลกัม์มานิ พหูนิ วา อารามวิหารปริเวณานิ วา นานัป์ปการานิ อัป์ปานิ วา พุท์ธสาสเน สัท์ธาปสัน์นา อกุสลานิ พหูนิ วา อัป์ปานิ วา กโรน์ตา ราชกิจ์เจสุ ยถาพลํ ยถามูฬ๎หํ นานาการเณหิ กัม์มานิ กริต๎วา มัจ์จุมุขวสัน์ตา อายุปริโยสาเน ยถากัม์มํ คตา ฯ

ปฐมทสราชกถา นิฏ์ฐิตา

๒๐พุท์ธสัก์กราเช เท๎วสัต์ตติสํวัจ์ฉราธิกานิ เท๎วสํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กัน์เต อุสุภสํวัจ์ฉเร เอต์ถ อโยท๎ยนคเร รามาธิปติโน ปุต์โต สมติจ์จพุท์ธางกุโร นาม ปัญ์จวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต ราชปเวณิฐิโต อหิวาตกโรเคน กาลกโต โหติ ฯ

๒๑ตทนัน์ตรํ ตัส์ส ปุต์โต วรรัฏ์ฐาธิราชกุมาโร นาม ปัญ์จวัส์สิโก ปัญ์จมาสํ รัช์ชํ กาเรสิ ฯ

๒๒ตัส์ส รามาธิปติโน ชยราชาสี นาม ภาคิเณย์โย ตํ กุมารํ ฆาเตต๎วา เตรสวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต มหายโส มหัพ์พโล นานาปุญ์ญานิ กโรน์โต กาลํ อกาสิ ฯ

๒๓ตทนัน์ตรํ ตัส์ส ปุต์โต พยัต์โต นาม ทสวัส์สิโก ติณี วัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต ตัส์ส ชยราชาสิโน อัค์คมเหสิยา โยต์ตสิสุตาจัน์ทาย ฆาฏิโต ฯ สา นายกชินราชัส์ส ตํ รัช์ชํ ทัต๎วา สยํ อัค์คมเหสี อโหสิ ฯ

๒๔นายกวรวังสาธิ (น) ราชา จัต์ตาฬิสทิวสานิ รัช์ชํ กาเรน์โต นายกพิเรน์ทเทเวน จ นายกอิน์ทเทเวน จ สหาสียเสน จ นหุตราชเสนาย จ ฆาติโต สิสุตาจัน์ทาย สัท์ธึ อโหสิ ฯ

๒๕ตัส๎มึ วานรสํวัจ์ฉเร ตัส์ส ชยราชาสิโน ภาคิเนย์โย วรทิรราชา นาม ตัส๎มึ อโยเช๎ยเว รัช์ชํ กาเรน์โต มหาธัม์มราชนาเมน คุณพิเรณเทวัส์ส วิส์สนุโลกนคเร รัช์ชํ ทัต๎วา เตสํปิ มหาสัมป์ปัต์ตึ ทัต๎วา สัต์ต เสตหัต์ถิโน ลภิต๎วา มหาปุญ์โญ มหายโส มหาปริวาโร ตัต์ถ สุขํ วสติ ฯ

๒๖ตัส์มึ สุกรสํวัจ์ฉเร เอโก ราชา หังสานคเร รัช์ชํ กาเรน์โต จตุรังคนิยา เสนาย มหัน์ตํ สูรโยธํ อาทาย อโยช๎นครํ ปริปุณ์ณํ ฉิน์ทิตุกาโม อาคัน์ต๎วา อัญ์ญมัญ์ญํ ยุช์ฌิต๎วา ตํ อลภิต๎วา จตุเสตหัต์ถิโน สห ปุต์เตน ยาจิต๎วา เตนปิ ทิน์โน เตปิ อาทาย อัต์ตโน นครํ นิวัต์ตติ ฯ

๒๗โส เทห๎รราชา โสฬสวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต พหุปุญ์ญานิ กโรน์โต จตุเสตหัต์ถิหิ วิป์ปวาโส อุก์กัณ์ฐิโต ทุมโน มหามหิน์ทัส์ส นาม ปุต์ตัส์ส อัต์ตโน ตํ ราชสัม์ปัต์ตึ ทัต๎วา สยํ พุท์ธสาสเน ปัพ์พชิ ฯ

๒๘โส มหามหิน์โท สัต์ตวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต หังสาราเชน ปัจ์จามิต์เตน อาคัน์ต๎วา ยุช์ฌิต๎วา อโยช๎ยนครํ วิจ์ฉิน์ทิต๎วา สัท์โธ วิส์สนุโลกนคเร สามิเกน มหาธัม์มราชาสินา สุภัต์ติโต ตัส๎มึ คนเร ตํ ฐเปน์โต อัต์ตโน นครํ นิวัต์ตติ ฯ

๒๙โส มหาธัม์มาราชาสิท๎วิรตโน นาม มหายโส มหาปุญ์โญ มหาสุโข พหุปุญ์ญานิ กโรน์โต พาวีสติ รัช์ชํ กาเรน์โต กาลํ อกาสิ ฯ

๓๐ตัส์ส ปุต์โต นริส์สราชา นาม วิส์สนุโลกนคเร รัช์ชํ กาเรต๎วา ตัส๎มึ หังสารัญ์เญ มเต อุปราชา หังสานคเร รัช์ชํ กาเรต๎วา นริส์สส๎มึ ปทุฏ์โฐ วสติ ตํปิ ญัต๎วา สห อนุชาธิราเชน สังคามํ จิน์เตต๎วา อโยช๎ยนคเร วสัน์โต หังสารัญ์โญ ราชปุต์เตน อุปราเชน อนุพัน์ธิต๎วา สังคามํ กัต๎วา เตน สัท์ธึ คชยุท์เธน ยุช์ฌิโต อุปราชัส์ส สีสํ ฉิน์ทิต๎วา ทีฆทัณ์ฑอสินา รเณ ตํ มาเรน์โต หัต์ถิก์ขัน์เธ ลัท์ธาภิชโย ตัส๎มึ ราชาภิเสโก มหายโส มหาเตโช พุท์ธสัก์กราเช จตุตึสสํวัจ์ฉรเอกสตาธิกานิ เท๎วสํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กัน์เต ตัส๎มึ พ๎ยัค์ฆสํวัจ์ฉเร รัช์ชํ กาเรน์โต ฯ

๓๑(ตํ นครํ) ปัจ์จามิต์เตน กัม์พุชาธิปติรัญ์ญา จตุรังนิกาเย คเหต๎วา ยุช์ฌาเปตุกาเมน อาคัจ์ฉัน์เตน ตํ นครํ ปริวาริโต อัญ์ญมัญ์ญํ ยุช์ฌัน์โต กัม์พุชาธิปติราชํ จตุรังคนิกาเยน สัท์ธึ ปราเชน์โต ปลาเปน์โต ตํ อนุคัน์ต๎วา ยุช์ฌัน์โต มหาชนํ ฆาเตต๎วา กัม์พุชนครํ ปัต์โต ตํ นครํ ปริวาเรน์โต อัต์ตโน สูรโยธํ (ตํ นครํ) ยุช์ฌาเปน์โต จ ปเวสาเปน์โต จ ตํ กัม์พุชาธิปติราชํ ปลาเปสิ ฯ โสปิ ยุท์ธนาวาย ปลายัน์โต เตน นริส์สราเชย ยุท์ธนาวํ อารุย๎หัน์เตน อนุพัน์ธัน์เตน ตํ ปาปุณัน์เตน นทิยํ นาวาย อัญ์ญมัญ์ญํ ยุช์ฌัน์เตน มหาสเรน นาวากูปํ ขิปิต๎วา ตํ ภัค์คัน์เตน ตํ ราชานํ คเหต๎วา ฆาติโต กาลํ อกาสิ ฯ

๓๒โส นริส์สราชา กัม์พุชนครํ ลภิต๎วา นครอัพ์พุทมลรูเป คาหาเปต๎วา มหาชเน ปุต์ตทาราทโย ตัส์ส รัญ์โญ อาทาย อาคัน์ต๎วา นครํ อัต์ตโน นิวัต์ตติ ฯ โส ราชา รัช์ชํ กาเรน์โต กติปยสํวัจ์ฉเร วสัน์โต จตุรังคเสนาย สูรโยธํ อุย์โยเชน์โต ขุท์ทกนครํ วิชิตํ หังสานครัส์ส ปหรัน์โต อัญ์ญํ ขุท์ทกนครํ ปหรัน์โต หังสานครัส์ส จ วมาราชัส์ส จ วิชิเต นคเร วิโยชยัน์โต ปฏินิวัต์ติต๎วา นครํ อัต์ตโน อาคโต กติปยวัส์เส วสัน์โต อัญ์ญํปิ นครํ คัจ์ฉัน์โต ตํ วิโยชยัน์โต ลุงคลางคนครํ คัน์ต๎วา ปัณ์ณรสวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต หางคนคเร มรัน์โต รณวัฏ์ฏิยํ มรติ ฯ โส กุสลกัม์มัญ์จ พุทธ์ธัย์ยสัค์คารามํ กโรน์โต มหาปุญ์โญ มหายโส มหานุภาโว มัจ์จุสัน์ติกํ คัจ์ฉติ ฯ

๓๓สัป์ปสํวัจ์ฉเร ตัส์ส นริส์สรัญ์โญ อนุชาธิราชา ราเมส์สโร นาม มหาปุญ์โญ มหายโส สัต์ตวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต ทานาทีนิ นานากุสลกัม์มานิ กโรน์โต ตัส๎มึ สุขวสัน์โต กาลํ อกาสิ ฯ

๓๔กุก์กุรสํวัจ์ฉเร ตัส์ส ปุต์โต อิน์ทราชา นาม ตโย เสตหัต์ถิโน ลภิต๎วา มหาปุญ์โญ มหายโส มหานุภาโว ภีตปัจ์จามิต์โต นานาปเทเสสุ คุณผริโต เอกุนวีสติวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต นานาปุญ์ญานิ กโรน์โต อายุปริโยสาเน ยถากัม์มํ คโต ฯ

๓๕อิติ ทส เต ราชาโน สมติจ์จพุท์ธางกุราทโย ตัส๎มึ อโยช๎ยนคเรปิ ทีฆกาเล วา ลหุกาเล วา รัช์ชํ กาเรน์ตา สามิสัม์มตา นานาปุญ์ญา นานากัม์มานิ กุสลํ วา อกุสลํ วา สีลทานาทีนิ ปาณาติปาตาทีนิ กโรน์ตา พหุสัท์ธา วา อัป์ปสัท์ธา วา นานากรเณหิ พุท์ธสาสเน ปุญ์ญสัน์นิจยา ภิก์ขุสํฆํ พหุส์สุตํ ธัม์มวินยวิสารทํ พหุวิธํ ปุพ์เพ ธัม์มัญ์จ วินยัญ์จ สังคีตึ น การาเปน์ติ กัส๎มา เตสํ ราชูนัญ์จ ภิก์ขูนัญ์จ อกรณียัฏ์ฐานัป์ปตีตา จ เหตุอุปนิส์สยอกรณียัต์ตา จ ตัส๎มา เตหิ เตหิ สังคีติยํ เตปิฏกํ พุท์ธวจนํ น กตํ ฯ เตปิ อัญ์ญานิ กุสลกัม์มานิ กัต๎วา อายุปริโยสาเน ยถากัม์มํ คตา ฯ

ทุติยทสราชกถา นิฏ์ฐิตา

๓๖พุท์ธสัก์กราเช เอกสัต์ตติสํวัจ์ฉรสตาธิกานิ เท๎วสํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กันเต นาคสํวัจ์ฉเร ตัส์ส อิน์ทราชัส์ส ปุต์โต เชฏ์ฐราชา นาม อโยช๎ยนคเร ปุญ์ญวัน์โต ปัณ์ณรสวัส์สิโก อัฏ์ฐ มาเส รัช์ชํ กาเรน์โต เอกํ เสตหัต์ถึ ลภิต๎วา อัป์ปปัญ์โญ ทุจ์จริโต โหติ ฯ

๓๗ตทนัน์ตรํ เสนาปติอาทโย ตํปิ ราชานํ คเหต๎วา ฆาเตต๎วา ตัส์สปิ เวมาติกํ เอกํ ปุต์ตํ อาทิจ์จวังสํ นาม นววัส์สิกํ ตัส๎มึ รัช์เช สัป์ปสํวัจ์ฉเร อภิสิญ์จึสุ ฯ

๓๘ตทนัน์ตรํ อัฏ์ฐทิวสาธิเกกมาสํ รัช์ชํ กาเรน์ตํ ตํปิ เตปิ ชนา มาเรต๎วา ตัส์สปิ เวมาติกํ อัญ์ญํ เอกปุต์ตํ สีสุธัม์มราชมานํ เตรสวัส์สิกํ รัช์เช อัส์สสํวัจ์ฉเร อภิสัญ์จึสุ ฯ โสปิ เสสอัฏ์ฐารสวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต มหาปุญ์โญ มหายโส มหาเตโช สัทธาสัม์ปันืโน ทานาทีนิ ปุญ์ญกัม์มานิ กโรน์โต สเมน ธัม์เมน ราชกิจ์เจน จรัน์โต อายุปริโยสาเน มัจ์จุราชัส์ส สัน์ติกํ ยถากัม์มํ คัจ์ฉติ ฯ

๓๙ตทนัน์ตรํ ตัส์ส ปุต์โต ทิยโร นาม ท๎วาทสวัส์สิโก รัช์ชํ กาเรน์โต มหาเสนาปตินา มหาปุญ์เญน ตํ ราชกิจ์เจ ปฏิอนุสาเสน์เตน ตํปิ อุจ์ฉังเค นิสีทาเปต๎วา เสวเก อุปัฏ์ฐาเปต๎วา อัต์ตโน มาตุ กเลวรฌาปิตกาเล เอกสํวัจ์ฉเร ฆาติโต ฯ

๔๐โส เสนาปติปิ สุวัณ์ณปาสาโท นาม ราชา อัน์โต วัม์มิเก สุวัณ์ณปาสาทลัท์ธตา ปัญ์ญาสวัส์สิโก มหาปุญ์โญ มหิท์ธิโก มหาเตโช ตัส๎มึ อโยช๎ยนคเร กติปยวัส์เส รัช์ชํ กาเรน์โต สุธัม์เมน ภิก์ขุนา ราชวังเวน อุปัพ์พชิต๎วา รัช์ชํ ฉิน์ทิโต อัน์เตปุรา ปลายัน์โต ราชุย์ยาเน วสัน์โต ฯ

ตัส๎มึ ทิวเส สูรโยเธ อาทาย เอกํ หัต์ถินึ อารุย๎ห นิวัต์ติต๎วา อัน์เตปุรํ ปวิสัน์โต อัญ์ญมัญ์ญํ ยุช์ฌิต๎วา ตํ สุธัม์มํ ฆาเตต๎วา ปุน รัช์ชํ ลภิต๎วา ชนธารามํ กาเรต๎วา ตัส๎มึ อาราเม พุท์ธทาเส พหู ชเน ทัต๎วา ปัณ์ณรสวัส์สานิ ราชัฏ์ฐาเน ปติฏ์ฐิโต พุท์ธปาทมัณ์ฑปปฏิสังขรณาทีนิ นานากุสลกัม์มานิ กาเรน์โต อนิจ์จภาวัป์ปัต์โต อายุปริโยสาเน มัจ์จุสัน์ติกํ คัจ์ฉติ ยถากัม์มํ ฯ

๔๑ตทนัน์ตรํ ตัส์ส เสสปัญ์ญาสวัส์สิโก อนุชาธิราชา ตํ สัม์ปัต์ตึ ลภิต๎วา จตุวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรสิ ฯ ตัส์ส สุวัณ์ณปาสารทราชัส์ส ปุต์โต จ ธีตา จ เท๎วปุต์ตา อเหสุํ ฯ นราโย นาม ปุต์โต มหาปุญ์โญ จูลปิตุโน อุปราชา อโหสิ ฯ

๔๒อถ เต เท๎ว ราชปุต์ตธีตโร ขัต์ติยารามัญ์จ โลกจุท์ธามุนารามัญ์จ ปรมขัต์ติยารามัญ์จ กาเรน์โต นานากุสลกัม์มานิ กัต๎วา อเหสุํ ฯ จูลปิตา ราชา ตัส์ส จ ภคินิยา ราชธีตาย สห เมถุนธัม์มํ เสวติ ฯ โส อุปราชา ตัญ์จ ญัต๎วา กุช์ฌิต๎วา เอกมาสํ ราชุปัฏ์ฐานํ อาคัน์ต๎วา ปทุฏ์ฐจิต์โต อัญ์ญมัญ์ญํ เตน ยุช์ฌิต๎วา ตํ คเหต๎วา ฆาเตสิ ฯ

๔๓พุท์ธสัก์กราเช สัต์ตสํวัจ์ฉรท๎วิสตาธิกานิ เท๎วสํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กัน์เต นาคสํวัจ์ฉเร ตัส์ส สุวัณ์ณปาสาทัส์ส รัญ์โญ นราโย นาม ปุต์โต ปัญ์จวีสติวัส์สิโก ตัส์ส จูลปิตุโน สัม์ปัต์ตึ ฉิน์ทัน์โท อัญ์ญมัญ์ญํ ยุช์ฌิต๎วา ตํ ปิตุจ์ฉํ ฆาเตต๎วา สัม์ปัต์ตึ ลภิต๎วา มหาปุญ์โญ มหาเตโช มหายโส ฯ

๔๔กติปยสํวัจ์ฉเร รัช์ชํ กาเรน์โต ชิม์มัย์ยนครัญ์จ หริปุญ์ชยนครัญ์จ ยุช์ฌิตุํ สูรโยเธ อาทาย ตํ นครํ คัน์ต๎วา อัญ์ญมัญ์ญํ ยุช์ฌิต๎วา ตํ นครํ ลภิต๎วา นครอัพ์พุทานํ มลนรานํ อภุยรูเป อาทาย อัต์ตโน นครํ นิวัต์ตัน์โต จตุวิสติวัส์สานิ ท๎วีสุ นคเรสุ อโยช์ฌเย จ ลัพ์พปุเร จ รัช์เช วสัน์โต พุท์ธปาทมัณ์ฑปปฏิสังขรณาทีนิ จ ปุญ์ญกัม์มานิ กโรน์โต มหาสุโข ปัจ์จามิต์ตานํ ชโย นานาปเทเสสุ กิต์ติคุณชุติน์ธโร เอกํ เสตหัต์ถึ ปิยํ มนายํ ลภิต๎วา ลัพ์พปุเร วสัน์โต อายุปริโยสาเน ยถากัม์มคโต ฯ

๔๕ตทนัน์ตรํ อัญ์ญวังโส พิช์ชราชา มหาอุปาโท นาม มหาปุญ์โญ มหายโส เสสสัฏ์ฐีวัส์สิโก ตัส์ส รัญ์โญ ราชวังเส ฆาเตต๎วา ตํ สัม์ปัต์ตึ ลภิต๎วา ตัส๎มึ นคเร ทสวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต พุท์ธปาทมัณ์ฑปปฏิสังขรณาทีนิ จ ทานสีลาทีนิ นานากุสลกัม์มาทีนิ กโรน์โต สัท์ธาสัม์ปัน์โน มหาชเน รัม์มาปยัน์โต อายุปริโยสาเน มัจ์จุราชสัน์ติกํ คัจ์ฉติ ฯ

๔๖ตทนัน์ตรํ เตน นรายปุต์โต ปาลิโต ตัส์ส ปาลปุต์โต อติก์คมสรสัก์กนาม ตัส์ส อุปราชา มหาโลโน นาม มหาปุญ์โญ มหาเตโช ฯ

๔๗เสสจัต์ตาฬีสวัส์สิโก สัต์ตวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต ตัส๎มึ นคเร พหุํ ปาปกัม์มํ กโรน์โต ปาณาติปาโต อัป์ปานิ กุสลกัม์มานิ กโรน์โต อายุปริโยสาเน กาลํ อกาสิ ฯ ตัส์ส เท๎ว ปุต์ตา กุลวังสอนุฆาเตน์ตา มหาปุญ์ญา อเหสุํ ฯ

๔๘ตทนัน์ตรํ ตัส์ส เตสุ เชฏ์ฐปุต์โต อุปราชา ปิตริ มเตตัส๎มึ ตํ สัม์ปัต์ตึ ลภิต๎วา เสสตึสวัส์สิโก มหิท์ธิโก มหานุภาโว มหาโจโร นาม พหุปาโป ปาณาติปาโต อัป์ปานิ กุสลกัม์มานิ กโรน์โต ฉวีสติวัส์สานิ ราชกิจ์เจ จรัน์โต มหาสุโข พหุสุเขสุ มหาชเน ปติฏ์ฐาเปน์โต อนิจ์จภาวํ ปัต์โต อายุปริโยสาเน ยถากัม์มํ คโต ฯ

ตติยทสราชกถา นิฏ์ฐิตา

๔๙พุท์ธสัก์กราเช ปัญ์จสัต์ตติสํวัจ์ฉรท๎วิสตาธิกานิ เท๎วา สํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กัน์เต ตทนัน์ตรํ มูสิกสํวัจ์ฉเร ตัส์สปิ กนิฏ์ฐปุต์โต อนุชาธิราชา อุปราชา มหาเตชวัน์โต ตัส์ส ภาตุโน ท๎วีหิ ราชปุต์เตหิ ปรเมเสน จ อภเยน จ ตํ สัม์ปัต์ตึ ฉิน์ทิโต อัญ์ญมัญ์ญํ ยุช์ฌิต๎วา เต ราชปุต์เต ปลาเปน์โต เต อนุพัน์ธาเปต๎วา เตปิ คาหาเปต๎วา ฆาเตต๎วา ตํ สัม์ปัต์ตึ ลภิต๎วา ปัญ์ญาสวัส์สิโก มหาปุญ์โญ มหายโส มหิท์ธิโก มหานุภาโว มหาปริวาโร มหากาโล นาม กุสลจิต์โต สัท์ธาสัม์ปัน์โน ตัส๎มึ อโยชยนคเร ปกตินาเมน ราชปเวณิยํ ราชาธิราชรามาธิปตีติ สัม์มโต นิรปัจ์จามิต์โต นานาปเทเสสุ กิต์ติคุณโชตโก ฯ

๕๐อารามวิหารปริเวณานิ จ อุปโสถาคารานิ จ สีลทานาทีนิ นานัป์ปการานิ กุสลกัม์มานิ กโรน์โต มโนรมํ สุสุภํ เทวนครวิมานสทิสํ รชตสุวัณ์ณรตนกจัก์กมยํ นครัญ์จ ติปาสาทัญ์จ ปฏิสังขริต๎วา พุท์ธปาทมัณ์ฑปัญ์จ ปฏิสังขริต๎วา สุวัณ์ณปัฏเฏน ปารุม์ปาเปต๎วา มโนรมํ สุสุภํ เทววิมานสทิสํ กจัก์กรชตสุวัณ์ณรตนมยํ ปวรํ นานาวิจิต์ตํ สุวิภัต์ตวิราชิตํ สุภํ ตัญ์จ การาเปน์โต พุท์ธวจนานิ จ กริต๎วา ตัส๎มึ นคเร รัม์เม เทวนครสทิเส ปริปุณ์เณ มหาสุเขสุ มหาชเน ปติฏ์ฐาเปน์โต อโหสิ ฯ

๕๑โสปิ สเมน ธัม์เมน รัช์ชํ กาเรนืโต รตนัต์ตยคารโว สีลาจารธัม์มธโร ลังกาทีปัม๎หิ กิต์ติคุณปากโฏ ลังกิส์สเรน ธัม์มัญ์จ สํฆัญ์จ อวิช์ชมานํ ตัส๎มึ อิจ์ฉัน์เตน อโยช๎ยิน์โท รตนัต์ตยคารโว มหาปุญ์โญ รตนัต์ตยํ อุปัฏ์ฐาโก สุวัณ์ณนิธิภูโต รตนัต์ตเยหิ ปริปุณ์โณติ สุต๎วา ธัม์มัญ์จ สํฆัญ์จ ยาจาเปตุํ นาวาย ทูเต ปัณ์ณากาเรหิ สห เปสิโต ตํ สาสนํ สุต๎วา โสมนัส์สัป์ปัต์โต นานาอาหาเรหิ ทูเต ปริจาเรต๎วา นาวายทูเต จ สุวัณ์ณรชตมเย พุท์ธรูเปจ ธัม์มวินยัญ์จ ภิก์ขุสํฆัญ์จ ราชปัณ์ณากาเร จ ลังกิน์ทัส์ส ปฏิเปเสสิ ฯ ลังกิส์สโร ทุติยํปิ ทูเต ตถา ปฏิเปเสสิ ฯ อโยช๎ยิน์โท ตเถว เตปิ ปฏิเปเสสิ ฯ

๕๒โส พหุปุต์โต พหุวิภโว พหุพลพาหโน เชฏ์ฐปุต์เตน ทิเปสนาเมน อุปราเชน อยุต์ตํ มิจ์ฉาจารัญ์จ อนุมเหสิยา ปิตุโน อัญ์ญํ ปาปากัม์มัญ์จ มหาสาวัช์ชํ กโร ตํปิ ฆาเตต๎วา เวมาติกํ เอกํ ราชปุต์ตํ อุทุม์พรปุป์ผํ นาม อุปราเช ฐเปต๎วา สัต์ตวีสติวัส์สานิ รัช์เช วสัน์โต มหัล์ลโก พ๎ยัค์ฆสํวัจ์ฉเร อายุปริโยสาเน อนิจ์จธัม์มัป์ปัต์โต ยถากัม์มํ ปัญ์จัก์ขัน์ธเภทํ คัจ์ฉติ ฯ ตทา นิราสภยํ สุรัม์มํ มโนรัม์มํ สุสุภํ เทวนครสทิสํ ปวรํ ปริปุณ์ณํ พหุธัญ์ญํ นิรปัจ์จามิต์ตํ นครํ อโหสิ ฯ

๕๓พุท์ธสัก์กราเช เอกสํวัจ์ฉรติสตาธิกานิ เท๎วสํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กกัน์เต พ๎ยัค์ฆสํวัจ์ฉเร โส อุทุม์พรปุป์ผอุปราชา สัมปัต์ตึ ลภัน์โต ตัส์ส เชฏ์ฐาธิราเชน เอกทสนาเมน จิต๎รสุน์ทรัญ์จ สุน์ทรทิพ์พัญ์จ เสวภัต์ติญ์จ ตโย ราชปุต์เต มหัพ์พเล เอกมาติเก สปิตเกปิ อัต์ตนา เวมาติกา ฆาติโต เสสเท๎วมาเส รัช์ชํ กาเรน์โต มาตุคาเมน อสํสัฏ์โฐ เชฏ์ฐาธิราชัส์ส รัช์ชํ นิยาเทต๎วา มหัน์เตน สัก์กาเรน สาสเน สยํ ปัพ์พชิ ฯ

๕๔เชฏ์ฐาธิราชา เสสอัฏ์ฐวัส์สานิ รัช์ชํ กาเรน์โต อัป์ปปัญ์โญ สมูโฬ๎ห หิโรต์ตัป์ปสัม์ปัน์โน ราชกิจ์เจ อวิจาเรต๎วา คุณโทเส นิสัม์มการี อโหสิ ฯ

๕๕อถโข เสนาปติมัจ์จาทโย นาครา จ ชนปทา จ คามนิคมา จ อสัจ์จธัม์เม ฐิตา ทุจ์จริตสัม์ปัน์นา อัญ์ญมัญ์ญํ วิเหเฐน์ตา นานาการเณหิ ชนปทัญ์จ คามนิคมัญ์จ มัท์ทัน์ตา ภวัน์ติ ฯ เตสุ เตสุ ฐาเนสุ สัพ์เพ เต พหุทุก์ขา พหุโรคา พหุปัท์ทวา พหุโทมนัส์สุปายาสา อัป์ปายุกา อเหสุํ ฯ ปถวี อาโป เตโช วาโย จัต์ตาโร มหาภูตา นานาวิปริต์ตา รุก์ขผลานิ วิปริต์ตรสานิ สกุณโลหิตํ วิย ตัม์พวัณ์ณํ อุทกํ คัม์ภีเร อุต์ตานา คัม์ภีรา อุต์ตาเน อุตุวิปริต์ตา สีเต อุณ๎หา สีตา อุเณ๎ห วาตา หิ วิสมํ วายัน์ติ เมฆวลาหกา นานาวัณ์ณา นีลา กาฬกา โลหิตา ปัณ์ฑุกา อากาเส นานาทิเส ปากฏา อมนุส์สา ปิสาจา ปัจ์จัน์ตคามนิคมราชธานีสุ นานาการเณหิ กุปิตา อเหตุปากฏา พิรุณเทวา วัส์สํ น วัส์สาเปน์ติ อุตุสมเย ฯ

๕๖อถโข นานาราชธานิชนปเทสุ ทุน์นิมิต์ตา อุปัท์ทวโฆรา ภิน์นา มหาเจติยา จ ปริภิน์นภัค์คา มหาปัพ์พตา วิปริต์ตา มหาอุค์โฆสสัท์ทปริเทวนสทิสา มหาภยเภรวา อมนุส์สปิสาจา มหาสัท์ทหิตา วา มหาอุค์โฆสปริเทวนา วา มนุส์เส นานาอาพาธคิลานา วิเหฐยัน์ตา อเหสุํ ฯ จัต์ตาโร มหาภูตา นานาทุน์นิมิต์ตา นานาวิปริณามิตา นานาวิปริต์ตา มหานครัส์ส วินาสาย ปุพ์พนิมิต์ตา เอวํ ตาว ฯ

๕๗พุท์ธสัก์กราเช เท๎วสํวัจ์ฉรติสตาธิกานิ เท๎วสํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กัน์เต สสสํวัจ์ฉเร วมาราชา มํโลนามา อเนกนหุเต จตุรังคสูรโยเธ อาทาย อาคัน์ต๎วา หังสานครํปิ ยุช์ฌิต๎วา ตํ ลภิต๎วา พหู รามเร คเหต๎วา อโยช๎ยนครํ อาคโต นาคเรหิ ยุช์ฌิต๎วา ชลธวรกุก์กุเฏ นาม วัต์ติรเณ วสัน์โต อุทราพาโธ น จิรัส์เสว มรติ ฯ อถ วา เกจิ โส ราชาปิ วรเมรุอาราเม รณฐานํ สูรโยเธหิ อาคัน์ต๎วา นาครา มหาสรํ ขิปัน์ติ ตํ สรํ ผุสิต๎วา ตํ วัฏ์ฏิรณํ นิวัต์ติตวา ตัส๎มึ รัต์ติยํ มรตีติ วทัน์ติ ฯ

๕๘ตทา อุทุม์พรปุป์ผภิก์ขุ อนุชาธิราชา ตินาคเรหิ พลวปัจ์จามิต์เต ทิส๎วา ภีเตหิ ปุนับป์ปุนํ อายาจิโต อุปัพ์พชิต๎วา นครํ รัก์ขติ ปัจ์จามิต์ตา เต ยทา ปลายัน์ติ ฯ โส ราชา เตมาสํ วสัน์โต รัช์ชํ นียาเทต๎วา เชฏ์ฐาธิราชัส์ส ตทา ปุน ปัพ์พชิ ฯ

โส เชฏ์ฐาธิราชา ตัส์มึ นคเร สัม์ปัต์ตึ สัม์ปฏิจ์ฉิต๎วา รัช์ชํ กาเรสิ ฯ

๕๙อถ ตัส์ส มังลุงคัส์ส ฉปุต์ตา อเหสุํ ฯ เตสุ เชฏ์ฐปุต์โต ตีหิ กนิฏ์เฐหิ อัต์ตโน นครํ รัก์ขติ ฯ เท๎ว ปุต์ตา ปิตรา สห อาคัน์ต๎วา ตํ อโนช๎ยนครํ อลภัน์ตา ตัส๎มึ นาคสํวัจ์ฉเร เต พลนิกาเย คเหต๎วา อัต์ตโน ปิตุ กเลวรํ การาเปต๎วา พาหิรวิชิเต ตํ กเลวรํ ฌาเปตวา ตัต์ถ เจติยํ กาเรต๎วา อัต์ตโน นครํ นิวัต์ตึสุ ฯ

๖๐อถัส์ส โส เชฏ์ฐปุตโต มํลุโก นาม ตัส๎มึ รัช์ชํ กาเรนโต ปูราณนคเร วสัน์ตํ นิวัต์ตัน์ตํ มหาสูรโยธํ มึลมิงขุํ นาม เสนาปตึ สัม์ปัต์ตึ ฉิน์ทิตุกามํ ยุช์ฌิต๎วา ตํปิ คเหต๎วา สห มิต์ตพัน์ธเนน ตํ ฆาเตต๎วา รัช์ชํ กาเรสิ ฯ

๖๑กุก์กุฏสํวัจ์ฉเร ฉัฏ์เฐ รตนอาวราชา ยุท์ธสัช์ชํ กาเรต๎วา อโยช๎ยนครํ คาหาเปตุํ มหาสูรโยธํ สมาหิตเสนํ เปเสสิฯ ตทา โส มหาสูรโยโธ มหติ พลนิกาเย อาทาย อโยช๎ยํ นครํ อาคัน์ต๎วา นาคเรหิ ยุช์ฌัน์โต นาครา ยุท์ธํ อชานัน์ตา ภีรุกา น เอกัจ์ฉัน์ทา น เอกจิน์ตนา น เอกกัม์มกตา นานามนา ปลายัน์ติ ตํ นครํ ปริวาเรต๎วา เท๎ววัส์สานิ นาคเร อาหารัก์ขเยหิ ฉาตเกหิ ทุพ์พเลหิ ปราชิเต ฯ

๖๒พุท์ธสัก์กราเช ทสสํวัจ์ฉเรติสตาธิกานิ เท๎วสํวัจ์ฉรสหัส์สานิ อติก์กัน์เต สุนขสุกรฆฏสํวัจ์ฉเร เจตมาเส สุกปัก์เข นวมีติถิยํ ภูมวเร โสรยาเม รัต์ติยํ สังกาน์เต ตํ นครํ ยถากาลํ ยถาวินาสํ ยถาขีณายุกํ ยถาปริยายํ ยถาสุญ์ญํ นัส์สติ มหาชเน จ ราชวังสาธิเก พหูนิ ธนานิ จ คาหาเปต๎วา นครัญจ ติปาสาทัญ์จ อารามวิหารัญ์จ ฌาเปต๎วา ปาการํ ภิน์ทาเปต๎วา อโยช๎ยนคเร วัต์ถูนิ ธัม์มวินยติปิฏกาทีนิ จ วินาเสต๎วา อัต์ตโน นครํ นิวัต์ติต๎วา พหุธนานิ ราชกุลาทีนิ ขุท์ทกมหัน์ตอาวุธนิ จ อัต์ตโน สามิกัส์ส เทติ ฯ

๖๓ตทา อริมัท์ทนนครวาสิโน พหุรชตสุวัณ์ณรตนภูตา อเหสุํ ฯ ตัส๎มึ อโยช๎ยนคเร นานาปการเณหิ วมาปัจ์จามิต์เตหิ วินาสาปิเต โส อโยช๎ยราชา นครา ปลายัน์โต อรัญ์เญ นิลียิต๎วา นิราหาโร ปัจ์จามิต์เตหิ คหิโต ทุพ์พโล สยํ มโต ฯ

๖๔ พหุโสกปริเทวทุก์ขโทมนัส์สุปายาสาภิภูตา พหุฉาตปิปาสทุพ์พลา ญาติมิต์ตปุต์ตทารมาตาปิตุวิโยคา ปหูตัป์ปกรณอุปโภคปริโภคธนธัญ์ญหิรัญ์ญสุวัณ์ณรตนวีนาสา อนาถทุค์คตกปณจัณ์ฑาลภูตา นิราหารา ภรวัต์ถอาวาสา กิสทุพ์พัณ์ณวิรูปกายา รุก์ขติณลตาวนภิสมุท์ธตจปัณ์ณปุป์ผผลพีชาทิอาหารา พหู มนุส์สา วรากา อรัญ์เญสุ นานาปเทเสสุ จรัน์ตา พหุทุก์เขหิ อติวิย เขทํ ชีวิตํ กัป์เปนติ ฯ เต มนุส์สา วัค์ควัค์คา คุม์พคุม์พา นานาวิป์ปกิณ์ณา อัญ์ญมัญ์ญํ ปหรัน์ตา วิลุม์ปัน์ตา ธัญ์ญตัณ์ฑุลโลณกาทีนิ ฉิน์ทัน์ตา นิราหารอัป์ปาหารา กิสทุพ์พลอัป์ปมํสโลหิตา จ ทุก์ขสมัน์ตสาหสา มตา วา อมตา วา อเหสุํ ฯ

๖๕ญาติวิโยเคน สัม์ปัต์ติวิโยเคนาติ ทุวิธา วิป์ปโยคสมัน์นาคตา อัญ์ญมัญ์ญํ เมต์ตจิต์ตวิรหิตา ฉาตกภเยน ปีฬิตา พุท์ธรูปัญ์จ ธัม์มัญ์จ ภิก์ขุสํฆัญ์จ อนาทรา กสิเรน อัต์ตโน ชีวิตํ กัป์เปสุํ ฯ

๖๖ภิก์ขุสํฆา ทายเกหิ ปิณ์ฑปาตํ อลภัน์ตา กิลัน์ตรูปา ทุก์ขสวธรา อุทรเหตุ นิส์สิตเกหิ อาหารํ ว๎ยาวฏา ลัพ์ภัน์ตา วา อลัพ์ภัน์ตา วา สมณเวสกสิเณ นิพ์พิน์ทมานา อุปัพ์พชิต๎วา วา ยถาพเลน ชีวิตํ กัป์เปสุํ ฯ เอกัจ์จา กาสาวปิยา อติเวทนาย อุญ์เฉน ปัค์คเหน ยาเปตุํ สอุส์สาหา ปริภุญ์ชัน์ตา วา อปริภุญ์ชัน์ตา วา วิรูปรูปา จัม์มนิสัณ์ฐิตคตา น เอกจิต์ตา พุท์ธรูเป จ ธัม์เม จ อาลยวิรหิตา อรัก์ขัน์ตา ยถาฏ์ฐาเน กัป์เปสุํ ฯ

๖๗มิจ์ฉาทิฏ์ฐิกา พุท์ธรูปัส์ส อัน์ตรายํ กโรน์ติ ฯ เต ธัม์มวินยเตปิฏกา วิรหิตารัก์ขา นานาวินาสา มิจ์ฉาทิฏ์ฐิเกหิ วัต์ถรัช์ชุญ์จ ฉิน์ทิตา วา โอกิรัน์ตา อุน์ทุรอุปัจ์จิรขาทิตา วา ชลธรณีปติตา โอวัฏ์เฏน วา นานานัฏ์ฐา นานาสุญ์ญา อเหสุํ ฯ

๖๘เต ภิก์ขู ปัจ์ฉา อัป์ปาวเสเส ธัม์เม ปัส์สัน์ตา สัท์ธาสัม์ปัน์นจิต์ตา เตปิ วิจินิต๎วา เอกัจ์จา ธัม์มวินยา ถิรคัม์ภีรา เอกัจ์จาปิ เอกพัน์ธเสสา วา เท๎วพัน์ธเสสา วา คัม์ภีรอัฑ์ฒเสสา วา ปริปุณ์ณา วา อปริปุณ์ณา วา นานาอากุลา ชาตา สิยุํ ฯ เต อุจ์จินิต๎วา ยถาพเลน สังคัณ๎หิต๎วา อัต์ตโน วสนัฏ์ฐานํ อาเนต๎วา ฐเปสุํ ฯ

๖๙ปัจ์จยทายกา มรณเสสา ปุพ์พกุสลกัม์มสัน์นิจยา อัป์ปธนเสสา วา จีนปเทเสหิ อาภัต์ตํ อาหารํ วา อัต์ตโน พาหุพเลหิ วา อาหารํ ลภัน์ตา อัต์ตโน ปุพ์พกุสลกัม์มเตเชน จ พุท์ธสาสนฆฏลัท์ธภูมาสภูตเหตุนา จ ปริปุณ์ณิน์ท๎ริยา สัท์ธาจิต์เตน สัท์ธัม์มเทสนํ โสตุกามา อปเรน สมเยน เตสํ สัน์ติกํ คัน์ต๎วา อายาจึสุ ฯ เต อัป์ปัส์สุตา วา พหุส์สุตา วา ชีวิตรัก์ขนัฏ์ฐาย ลาภสัก์การํ อิจ์ฉัน์ตา ตํ สัม์ปฏิจ์ฉิต๎วา อัต์ตนา อานีตธัม์เม อุจ์จินิต๎วา วิจาเรต๎วา สุท์ธจิต์เตน ยถา อัต์ตนา สิก์ขิเตน เตสํ สัท์ธัม์มเทสนํ เทเสน์ติ ฯ เต ทายกา ธัม์มํ สุต๎วา ปุต์ตนัต์ตญาติสัม์พัน์ธวิโยเคน พหุโสกา ญาติกวิโยคอภิภูตา เต อนุส์สรัน์ตา มัน์ทสัท์ธา วา พหุสัท์ธา วา พหุสํเวคมานสา อัต์ตทุก์ขภยํ อนุส์สรัน์ตา ฯ

๗๐พุท์ธรูปัญ์จ ธัม์มัญ์จ รจิต๎วา ปุญ์ญมหํ กัต๎วา ญาตีนํ ปุญ์ญโกฏ์ฐาสํ อุท์ทิสิต๎วา อเหสุํ ฯ เอกัจเจ อัต์ตโน ปุต์ตนัต์ตาโย พุท์ธสาสเน ปัพ์พาเชสุํ ฯ

๗๑อปรภาเค ปุพ์พกัม์มํ กรณัต์ถาย เต ภิก์ขู พหุวัค์คา พหุอัน์เตวาสิกา วา จตุปัจ์จยปริปุณ์ณา ปริปุณ์ณมนา พุท์ธสาสเน อุส์สาหํ ชเนต๎วา ธัม์มวินยัญ์จ ปริเยสัน์ตา พุท์ธรูเป จ โอภัค์ควิภัค์คอังคปัจ์จังเคนานากุเล นานาวินาเส วา กุฏิวิหารสีมาพุท์ธถูเป จ นานาวินัฏ์เฐโอโลเกต๎วา สํเวคมานสา อัส์สูนิ ปุญ์ฉัน์ตา พุท์ธสาสนปิยตรัต์ตา กัม์ปิตหทยา อัน์เตวาสิเกหิ สัท์ธึ ยถา ยุต์ตัฏ์ฐาเน พุท์ธรูเป ปฏิสาเมน์ติ ฯ เย ธัม์มวินยา วินาสเสสา ยาวตเก ตาวตเก คเหต๎วา เต ภิก์ขู อัต์ตโน ฐาเน อาเนสุํ ฯ

๗๒สัพ์เพ ชนา ปริปุณ์ณอาหารา ปุราณคาเม นานาวาสปุราณัก์เขต์ตาวัต์ถุส๎มึ วา เคหานิ อาโรเปน์ติ ฯ สัพ์เพ ภิก์ขู ปิณ์ฑปาตอาหาเร นานัป์ปกาเร สัม์ผุสัน์ตา อัต์ตโน อัต์ตโน สหายเกหิ วา นิส์สิตเกหิ สัท์ธึ ปุราณอาราเม โอวรกัญ์จ กุฏิญ์จ อาโรเปต๎วา ตัต์ถ วัส์สาวาสํ วสัน์ติ ฯ

๗๓ตทา อโยช๎ยนคเร วินาสิเต มหาโยโธ พมิส์สโร จตุปัญ์จเก ปฏิสัณ์ฐานกเร อโยช๎ยวาสิชเน สูริส์สเร รัฏ์ฐวิชิเตสุ ต๎วํ อิธ สามิโก วัส์สูติ วจเนน ฐเปต๎วา อิเม ชนา อัญ์ญมัญ์ญํ ฆาเตน์ตูติ จิน์เตต๎วา อิส์สาฆาฏจิต์เตน อัต์ตโน นครํ นิวัต์ตติ ฯ

๗๔เต ชนา หิ โลภโทสโมหาภิภูตา อัป์ปปุญ์ญา อัป์ปปัญ์ญา ฯ อิส์สิริยสิรึ รัก์ขิตุํ อสัก์โกน์ตา อัญ์ญมัญ์ญํปิ วิลุม์ปัน์ตา ฆาเตน์ตา มหาวินาสํ ปาปุณัน์ติ ฯ เอกัจ์เจ มหัพ์พลา มหาวัค์คพัน์ธา อัญ์เญ อัต์ตวเส อากัฑ์ฒิต๎วา วัค์ควัค์คา คุม์พคุม์พา อัญ์เญ อัญ์เญ วิหึสัน์ติ วิโรเธน์ติ ฯ เอกัจ์เจ มหัพ์พเล ลภิต๎วา อัต์ตโน พ๎ยูหํ รัก์ขัน์โต ปัจ์จามิต์เต ยุช์ฌัน์โต เอกทา ชโย เอกทา ปราชิโต นานาวินาโส พลวกลิยุเค กาเล อโหสิ ฯ

๗๕อิติ อโยช๎ยนคเร วินาสิเตปิ ตทา อโยช๎ยวิชิเต วิส์สนุโลกราชา จ นครสิริธัม์มราชา จ นครราชสีมาราชา จ วรนายราสีจาติ จตัส์โส ชนา อัต์ตโน อัต์ตโน นคเร อิส์สรา อเหสุํ ฯ

๗๖เตสุ วิส์สนุโลกปุเร ชนเหิ อังการํ สัม์ปฏิจ์ฉิต๎วา โส วิส์สนุโลกราชา เสตัจ์ฉัต์ตํ อุส์สาเปต๎วา ตํ อภิสิต์โต พุท์ธสาสเน สิก์ขาปทานิ มัท์เทน์เตน นานาปาเปน สุรามเทน ภิก์ขุลามเกน มหัพ์พเลน วรส๎วางคภิก์ขุเน สห ติก์ขัต์ตุํ มหัน์เตหิ โยธาพเลหิ อัญ์ญมัญ์ญํ ยุช์ฌิต๎วา น ชยปราชโย ตัส๎มึ นคเร ฉมาเส รัช์ชํ กาเรน์โต เอกุณปัญ์ญาสายุโก กาลํ อกาสิ ฯ

๗๗ตทา นครสิริธัม์มราชนคเร นครสิริธัม์มราชา ตถา อังการํ สัม์ปฏิจ์ฉิต๎วา อภิเษกลัท์โธ เสสเท๎ววัส์เส รัช์ชํ กาเรน์โต ธนปุเร วสัน์เตน วชิรปาการรัญ์ญา ชลถลมัค์เคหิ พหุสูรโยเธหิ ตํ นครํ คัน์ต๎วา นาคเรหิ ยุช์ฌิต๎วา ตํ ลภิต๎วา ตัญ์จ มหาชเน จ นานาวัต์ถูนิ คเหต๎วา อัต์ตโน ปูรํ นิวัต์ติโต ตัส์ส รัญ์โญ เสสสัต์ตวัส์สานิ วเส วสัน์โต เตนปิ ปริสุท์ธจิต์ตํ ตัญ์จ วิจาเรต๎วา เปเสต๎วา สิริธัม์มราชนคเร ปุน สิริธัม์มราชํ ฐปิโต ยถาพลํ เสสจตุวัส์สานิ ตัส๎มึ วสัน์โต ตโต อปรภาเค รตนโกสิน์ทอิน์ทนครํ อาคัน์ต๎วา รตนโกสิน์ทรัญ์โญ ทาโส อายุปริโยสาเน ยถากัม์มํ คโต ฯ

๗๘อถ นครราชสีมาราชา ชเนหิ ฆาฏิโต อัญ์โญ ราชาฐปิโตปิ เทพ์พิวิธนาเมน ปุพ์พอโยช๎ยราชปุต์เตน สห ชเนหิ ฆาติโต มรติ ฯ ราชปุต์โต ตัส๎มึ นครสีมาปูเร วสิต๎วา ชเนหิ อิส์สรํ น ทโต ชนานํ วเส วสัน์โต เสสสํวัจ์ฉเร ทุก์โข วชิรปาการรัญ์ญา ตํ คัน์ต๎วา ยุช์ฌิต๎วา ตํ คเหต๎วา อาเนต๎วา อัต์ตโน ปุเร ฆาติโต มรติ ฯ

๗๙อถ วรนายราสิ จ ติโพธิวัฏ์ฏิรเน สัต์ตมาเส วมามหาโยเธน ฐปิโต อิส์สโร ธนปุริรัญ์โญ ภีโต ปลายัน์โต เตน อนุคันต๎วา ฆาติโต สห ญาติมิต์เตหิ กาลํ อกาสิ ฯ

อโยช๎นครวินาสกถา นิฏ์ฐิตา

อิติ สํเวคเหตุติลัก์ขณญาณัต์ถาย สังคีติยวังเส กเต อนุก์กมฉัต์ตึสราชนิท์เทโส นาม สัต์ตโม ปริจ์เฉโท ฯ