ราชทานเงินตราให้พวกชาตรีปันกัน ๔๐ บาท ให้สร้างเครื่อง ๔๐ บาท เสร็จแล้ว เสด็จเข้าข้างใน รับสั่งเรียกพระยาไภยนุฤทธิ[1] จางวาง เจ้ากรมพระตำรวจ เข้าไป ให้พระยาไภยนุฤทธิส่องเทียนนำเสด็จพระราชดำเนินเที่ยวทอดพระเนตรตามท้องพระโรงใน แลเรือนพระนางนาฎราชเทวี แลเรือนเจ้าจอมหม่อมแม่ลคร แลเรือนท้าววรจันทร์แลท้าวสมศักดิ เรือนเถ้าแก่ผู้ใหญ่ผู้น้อยข้างนอกข้างในข้างหลัง จบแล้ว เสด็จลงทอดพระเนตรที่สวนสระปละบูรพ์ปัจจิมปละทักษิณค่ายชั้นนอกเรือนมอญตำรวจในทหารพวกรักษาอยู่ จบแล้ว ตรัสว่ากับพระยาไภยนุฤทธิว่า เราไปทุกบ้านทุกเมืองหลายเมืองมาแล้ว ยังไม่เห็นใครทำให้ดังนี้ นี่ทำแขงแรง ลงทุนลงรอนใช้จายเงินทองมากมาย ไม่ใช่ทำฉันราชการ ทำโดยจิตรรักใคร่เราจริง ๆ บ้านเมืองเขาก็น้อยนิดเดียว จะตอ้งชุบเลี้ยงเขาให้บ้านเมืองเขาเปนใหญ่เปนโตขึ้นหนึ่งจงได้ แล้วเสด็จขึ้นมาถึงห้องสรง ทรงสถิตย์เหนือเตียงศิลากว้างศอกหนึ่ง ยาวสองศอก พื้นใต้เตียงลาดดีบุก ผินพระภักตร์ไปบูรพ์ พระยาไภยนุฤทธิก็บิดก๊อกไขประทุมธารา น้ำพระ ุคนธรศก็ไหลหลั่งถั่งถาออกมาจากปากมังกรตกลงเหนือพระปฤษฎางค์เบื้องหลัง สำราญพระองค์เสร็จแล้ว ผลัดภูษา ทรงยืนทัศนาประทุมธาราว่า กระทำหมดจดงามดี ถ้าทำกับเงิน จะขอเอาไปใช้ นี้ทำกับดีบุก อย่าเอาไปเลย แล้วเสด็จขึ้นห้องประธม ได้ยินเสียงคุณ
- ↑ คือ เจ้าพระยายมราช เฉย
