หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๕๕) - ๒๔๗๓.pdf/4

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว


เมื่อเดือน ๔ ปีมะเส็ง ตรีศก พ.ศ. ๒๓๖๔ มาร์ควิสเหสติงส์ ผู้สำเร็จราชการหัวเมืองอินเดียของอังกฤษ[1] ให้เรสิเดนต์อังกฤษที่เมืองสิงคโปร์มีหนังสือเข้ามาถึงเสนาบดีว่า จะแต่งให้นายครอเฟิด[2] เป็นทูตเข้ามาเจริญทางพระราชไมตรี ในเวลานั้นตำแหน่งที่เจ้าพระยาพระคลังว่างอยู่ จึงทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้พระยาสุริยวงศ์มนตรี (ดิศ) จางวาง


  1. ในเวลานั้นการปกครองหัวเมืองอินเดียที่ขึ้นอังกฤษยังอยู่ในบริษัทอิศอินเดียอังกฤษ แต่รัฐบาลเป็นผู้ตั้งผู้สำเร็จราชการเรียกว่า เคาเวอเนอเยเนราล แต่ในจดหมายเหตุไทยเราเรียกว่าเจ้าเมืองบังกล่าตามอย่างแขก ด้วยเหตุว่าที่ว่าการของผู้สำเร็จราชการตั้งอยู่ที่มณฑลบังกล่า หรือที่อังกฤษเรียกว่าเบงคอล
  2. ในหนังสือจดหมายเหตุของไทยแต่ก่อนเรียกว่าการะฝัด นายยอน ครอเฟิด คนนี้ แต่เดิมเป็นหมอยา ออกมารับราชการอังกฤษ เคยอยู่ที่เกาะหมาก ๓ ปี แล้วเคยไปเป็นเรสิเดนต์อยู่ในเมืองชะวาเมื่อครั้งอังกฤษยังยึดไว้ในระวางสงคราม รัฐบาลอังกฤษที่อินเดียเห็นว่าเป็นผู้รู้ภาษามะลายูแลชำนาญการทางหัวเมืองที่ใกล้ชิดกับเมืองไทย จึงแต่งให้เป็นทูต ภายหลังได้ไปเป็นทูตทำหนังสือสัญญาและเป็นเรสิเดนต์อยู่ที่อยู่ที่เมืองอังวะเมื่ออังกฤษทำสงครามชนะพะม่าครั้งแรก