จดหมายเหตุ เรื่อง ปราบขบถเวียงจันท์/อธิบาย

อธิบาย

ในเหล่าหนังสือเก่าซึ่งหอพระสมุดสำหรับพระนครได้มาใน พ.ศ. ๒๔๖๘ นี้ มีหนังสือแปลกอยู่เรื่อง ๑ เปนใบบอก เรื่อง กองทัพไทยขึ้นไปปราบเมืองเวียงจันท์เมื่อเปนขบถในรัชกาลที่ ๓ เมื่อปีกุญ พ.ศ. ๒๓๗๐ มีรายการเรื่องรบพุ่งคราวนั้นพิสดาร ยังไม่เคยพบในหนังสืออื่นที่มีเหมือนมาแต่ก่อน จึงเห็นว่า ควรจะพิมพ์ให้อ่านเปนเครื่องประดับสติปัญญาแลเปนความรู้ได้ เสียดายอยู่ที่หนังสือบางฉบับในเรื่องนี้ลบเลือนไปบ้าง แต่ก็ไม่ถึงที่จะทำให้เรื่องเสีย จึงพิมพ์ไว้ด้วยกัน แลได้เอาเรื่องเหตุการณ์ซึ่งเกิดขบถเวียงจันท์ อันได้รวบรวมเรื่องขึ้นไว้ในหอพระสมุดฯ แต่ก่อน พิมพ์ไว้ข้างต้นใบบอกที่ได้มาใหม่ เพื่อให้ผู้อ่านซึ่งยังมิได้ทราบมูลเหตุแห่งการศึกครั้งนั้นทราบเรื่องให้ตลอดด้วย

ว่าฉะเพาะความในใบบอกที่ได้มาใหม่ เห็นเปนประโยชน์จะให้ความรู้ รายการ แลวิธีรบพุ่งของไทยในสมัยนั้นอย่าง ๑ จะได้ความรู้ รายการ อันมิได้ปรากฎในหนังสืออื่นว่า การที่เมืองเวียงจันท์เปนขบถครั้งนั้น พวกเวียงจันท์พยายามทำการใหญ่โตเพียงใด หวังใจว่า ผู้อ่านจะได้ประโยชน์ในทางความรู้โบราณคดี ไม่เสียเวลาที่อ่านเปล่า

ลายมือชื่อของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ
ลายมือชื่อของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระดำรงราชานุภาพ