ผลต่างระหว่างรุ่นของ "พงศาวดารเมืองหัวพันห้าทั้งหก"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
บรรทัดที่ 33:
ข้าพเจ้าท้าวเมืองท้างบุญในเมืองซำเหนือให้ถ้อยคำว่า
เดิมเมื่อปีมะแมตรีศก ๑๒๓๓ (พ.ศ. ๒๔๑๔) ข้าพเจ้าทราบว่าพวกจีนธงแดง ธงเหลือง ธงลาย ยกพวกมาตีเมืองสิบสองจุไทย คือ เมืองม่วย ๑ เมืองลา ๑ เมืองมอก ๑ เมืองตืก ๑ เมืองวัด ๑ เมืองลอ ๑ เมืองคาง ๑ เมืองหวก ๑ เมืองควาย ๑ เมืองไล ๑ เมืองแถง ๑ เมืองจัน ๑ รวม ๑๒ หัวเมือง พวกฮ่อตีได้แล้วแต่จะเปนวันเดือนปีใด ข้าพเจ้าจำไม่ได้ เมื่อบิดาข้าพเจ้ายังมีชีวิตอยู่ ณวัน {{จันทรคติ|วัน=|ขึ้น=๑๕|เดือน=๓}} ค่ำ ปีจอ ฉศก ๑๒๓๖ (พ.ศ. ๒๔๑๗) พวกฮ่อข้าศึกธงแดง ธงลาย คุมไพร่พลประมาณ ๒๐๐๐ คนเข้ามาตีเมืองสบแอดแตกแล้ว พวกฮ่อถอยไปตั้งค่ายอยู่ที่บ้านเชียงเคือง ไกลกับเมืองสบแอดประมาณ ๓ ชั่วโมง ข้าพเจ้าได้รู้ว่าเจ้าเมืองเชียงค้อแต่งให้เพี้ยพลไปรับกับฮ่อ ต่างคนไม่แพ้ชนะกัน เพี้ยพลก็ถอยทัพกลับมาเมืองเชียงค้อ ณปีกุญสัปตศก (พ.ศ. ๒๔๑๘) เจ้าเมืองเชียงค้อแต่งให้เพี้ยพิมคุมไพร่ไปรบกับฮ่อที่ค่ายเมืองวันต่างคนต่างไม่แพ้ชนะกัน เพี้ยพิมก็ถอยทัพลงมาเมืองเชียงค้อ เหตุที่ถอยลงมานั้นเปนการช้านาน ต้องเปลี่ยนกันไปรบ แต่ได้สู้กันนั้นประมาณ ๒ ปีไม่แพ้ชนะกัน ไพร่พลที่ได้รบกันต่างคนต่างตาย แต่ฝ่ายไหนจะตายมากน้อยเท่าไรข้าพเจ้าหารู้ไม่ ในปีกุญสัปตศก ๑๒๓๗ (พ.ศ. ๒๔๑๙) พวกหัวเมืองคิดพร้อมใจกัน เมืองซำเหนือ ๑ เมืองโสย ๑ เมืองเชียงค้อ ๑ เจ้าเมืองเชียงค้อเปนแม่ทัพคุมไพร่ประมาณ ๕๐๐ คน เมืองซำเหนือคุมไพร่ประมาณ ๑๕๐ คน เมืองโสยคุมไพร่ประมาณ ๖๐ คน เข้าสมทบกันทั้ง ๓ เมือง รวม ๗๑๐ คน ยกไปตั้งค่ายที่เมืองวันไกลกับค่ายฮ่อประมาณ ๕ ชั่วโมงเศษ แล้วเจ้าเมืองเชียงค้อแต่งให้ท้าวเชียงเปนนายทัพคุมไพร่ ๔๖๐ คน ยกไปที่นาสบกอง แล้วพวกฮ่อยกพลออกจากค่ายมาที่นาสบกองประมาณ ๑๐๐ คน แล้วพวกท้าวเชียงก็ออกรบกับพวกฮ่อตั้งแต่เวลาเช้า ๓ โมงครั้นเวลาบ่าย ๓ โมง พวกฮ่อแบ่งพลออกสกัดตัดหลัง ฮ่อยิงท้าวเชียงนายทัพตาย พวกท้าวเชียงแตกฮ่อมาเข้าค่ายเมืองวัน เวลานั้นฮ่อก็หา ได้ติดตามมาไม่ เจ้าเมืองเชียงค้อรู้ว่าท้าวเชียงถูกปืนตายในที่รบรุ่งขึ้นเวลาเช้าก่อนกินเข้า เจ้าเมืองเชียงค้อแลพวกข้าพเจ้าแตกฮ่อต่างคนต่างระบาด เจ้าเมืองเชียงค้อหนีฮ่อไปอาศรัยกับข่าแจะอยู่ที่บ้านห้วยมั่น ในเวลาเดียวนั้นอ้ายฮ่อก็ตามไปฆ่าเจ้าเมืองเชียงค้อตายที่บ้านข่าแจะ พวกข้าพเจ้าและไพร่ราษฎรเมืองซำเหนือ เมืองโสย เมืองเชียงค้อ พากันหนีฮ่อซุ่มซ่อนอยู่ในป่าได้ประมาณปีหนึ่ง บิดาข้าพเจ้าคนหนึ่งกับเพี้ยพลน้องชายเจ้าเมืองเชียงค้อ พร้อมใจกันลงไปขอกองทัพ ญวนที่เจ้าเมิองเตินแถง ๆ ก็แต่งให้กวานถือเปนแม่ทัพคุมไพร่ประมาณ ๒๐๐๐ เศษยกขึ้นมา แต่เสบียงอาหารเกณฑ์ไพร่หาบขึ้นมาค่ายรบกับฮ่อ อยู่ที่เมืองเชียงค้อพวกข่าแจะเกิดเปนเจืองขึ้นคือพระยาพระ พระยาว่าน เปนมีพวกประมาณ ๕๐๐ คน พากันมาตีเมืองซำเหนือและหัวเมืองขึ้นแล้วไปตั้งค่ายอยู่ที่นาคูน บิดาข้าพเจ้าให้หม่อมบ่าวลัดพี่เขยข้าพเจ้าเปนแม่ทัพยกไปรบข่าเจืองที่นาคูนแขวงเมืองซำเหนือ เพี้ยพลน้องเจ้าเมืองเชียงค้ออยู่กับพวกญวนแกว สู้รบฮ่อที่เมืองเชียงค้อ กวา
== ที่ ๓ เรื่องเมืองโสย ==
|