หน้า:กฎหมายลักษณะทาส - สมิท - ๒๔๒๓.pdf/106

๑๐๓

พระราชบัญญัติหมายประกาศ

มีธรรมเนียมใช้ทาษนั้น พึงทราบพระราชดำริห์พระราชประสงค์เถิดว่า ซึ่งทรงโปรดมีพระราชบัญญัติครั้งนี้ เพื่อจะแบ่งหนักให้เปนเบาไว้ก่อน เพราะจะผ่อนลูกทาษลูกไทยซึ่งเกิดในปีมโรงเปนต้นนั้น อายุได้ ๒๑ ปี พ้นนี่หลุดค่าตัวเปนไทย แลไม่ให้ขายกันได้ต่อไปนั้น เพราะจะให้หัดทำการหาวิชาเปนที่ทำมาหากินรู้ในสิลปสาตรต่าง ๆ จะได้เปนลูกจ้างหากินต่อไป เมื่อธรรมเนียมจ้างกันหนาแน่นชุกชุมขึ้นแล้ว ก็เหนว่า ธรรมเนียมใช้ทาษก็คงจะน้อยลงทุกครั้งทุกที การดีก็จะมากขึ้นร่ำไป จึ่งได้ทรงตั้งพระราชบัญญัติให้คนเข้าใจเคยหูเคยตาด้วยกันมาก แล้วภายน่าต่อไป ถึงจะไม่มีใครใช้ทาษ ก็คงจะไม่เปนไรนัก เพราะเหมือนชวนชักให้คนที่มีสันดานอันหนาตามธรรมดาอยากจะใช้ทาษนั้นให้เคยหูเคยใจเคยตาเสียก่อน ก็คงจะมีความผ่อนหาสิ่งสว่างเสื่อมส่างการที่ชั่วไปได้ จึ่งยักย้ายพระราชบัญญัติตัดต่อเพิ่มเติมขึ้นตามกาลตามเวลาที่จะเปนไปได้ทุกสิ่งทุกอย่างจนถึงหนทางที่จะตรงนั้น กับอนึ่ง การเล่นเบี้ยพนันเอาเงินกันเปนที่ก่อต้นรากให้เกิดเปนทาษขึ้นนั้น การอันนี้ มีพระราชหฤไทยรำพึงถึงอยู่เสมอที่จะเลิกถอนผ่อนให้หมดไปนั้นเปนแน่ แต่เปนเงินถึง ๑๑๐๐๐ ชั่งเสศได้สำหรับจ่ายใช้ราชการแผ่นดินอยู่เสมอ ถ้าจะเลิกถอนเสียโดยเร็วนี้ เงินซึ่งสำหรับจะใช้จ่ายราชการก็ยังไม่มีภอที่จะทำการงานโยธาต่าง ๆ แทนเงินซึ่งจะเลิกได้นั้น แต่การอันนี้ ก็ได้ทรงพระราชดำริห์ปฤกษาอยู่ในเคาน์ซิลแล้ว เมื่อตกลงอย่างไร ท่านทั้งปวงคงได้ทราบต่อไปเมื่อภายน่า แจ้งความมา