แลมาตรา ๔๗ เว้นแต่ถ้าปรากฎว่า เมื่อเสพย์สุรายาเมานั้น ผู้เสพย์มิได้รู้ว่า เปนสุรายาเมาก็ดี หรือผู้อื่นใช้กำลังแลอำนาจข่มขืนใจให้มันต้องจำเสพย์สุรายาเมาก็ดี ท่านจึงให้ยกโทษให้ในฐานวิกลจริต
ผู้ใดกระทำความผิดเพราะต้องทำด้วยความจำเปนในเหตุเหล่านี้ คือว่า
(๑) เพราะมันอยู่ในที่บังคับแลในใต้อำนาจที่มันไม่สามารถจะขัดขืนหรือหลีกเลี่ยงได้ก็ดี
(๒) มันไม่มีเจตนาชั่วร้าย แต่ต้องกระทำผิดเพื่อจะป้องกันตัวเองหรือผู้อื่นให้พ้นภยันตรายอันร้ายแรงซึ่งมันมิได้ก่อให้เกิดขึ้นเอง และจะป้องกันภยันตรายนั้นด้วยอุบายอย่างอื่นมิได้ก็ดี ถ้าความผิดของมันในสองข้อที่กล่าวนี้ไม่ปรากฎว่า มันได้กระทำเกินไปกว่าสมควรแก่เหตุแล้ว ท่านว่า อย่าให้เอาโทษแก่มันเลย
แต่ความกรุณาที่ว่ามานี้ ท่านมิให้ใช้ในส่วนคดีที่กระทำผิดคิดประทุษฐร้ายต่อพระเจ้าอยู่หัว หรือประทุษฐร้ายต่อพระราชอาณาจักร์ ตามที่กล่าวไว้ตั้งแต่มาตรา ๙๗ จนมาตรา ๑๑๑
บุคคลที่กระทำการอย่างหนึ่งอย่างใดแต่พอสมควรแก่เหตุ โดยมีความจำเปนเพื่อป้องกันชีวิตร์ เกียรติยศ แลชื่อเสียง หรือทรัพย์ของตัวมันเองก็ดี หรือของผู้อื่นก็ดี เพื่อให้พ้นภยันตรายซึ่งเกิดโดยผิดด้วยกฎหมาย ท่านว่า ไม่ควรลงอาญาแก่มัน
การต่อสู้เจ้าพนักงานที่กระทำการอย่างใดใดตามหน้าที่นั้น ท่านว่า มิให้นับว่าเปนการป้องกันที่ชอบด้วยกฎหมาย
ผู้ใดกระทำการตามคำสั่งอันชอบด้วยกฎหมาย ท่านว่า ผู้นั้นไม่ควรรับอาญา
ที่ว่า กระทำการตามคำสั่งอันชอบด้วยกฎหมายนั้น ท่านอธิบายไว้ดังนี้ คือ
(๑) การที่กระทำเปนการต้องตามพระราชกำหนดกฎหมายที่ใช้อยู่ในเวลานั้น
(๒) บุคคลกระทำการตามคำสั่งของเจ้าพนักงานฝ่ายทหารก็ดี พลเรือนก็ดี อันตนมีหน้าที่ที่จะต้องฟังบังคับบัญชา แม้ว่าคำสั่งนั้นจะผิดกฎหมาย ถ้าปรากฎว่า ผู้รับคำสั่งไปกระทำกระทำโดยเชื่อว่า ชอบด้วยกฎหมายโดยเหตุผลอันสมควร ท่านก็ให้ถือว่า ผู้รับคำสั่งไปกระทำการนั้นไม่ควรรับอาญาเหมือนกัน
ถ้าผู้ใดที่กระทำความผิดอันต้องด้วยลักษรยกเว้นประการหนึ่งประการใดตามที่ว่ามาตั้งแต่มาตรา ๔๙ จนถึงมาตรา ๕๒ นั้น
