หน้า:ข้อบังคับสำหรับกระบวนพิจารณาฯ พระยอดเมืองขวาง (ร.ศ. ๑๑๓ พ.ศ. ๒๔๓๗).pdf/2

๘๘

เล่ม ๑๑

ราชกิจจานุเบกษา

---

---

คัดค้านตัวพยานมาก เท่ากับว่ากล่าวทักท้วงคำของพยานนั้นก็ได้เหมือนกัน ตามแต่ที่จะกล่าวเพื่อเปนประโยชน์ ในการต่อสู้คดีของผู้ต้องหานั้น อธิบดีศาลก็ซักถามพยานฤๅผู้ต้องหาได้ สำหรับที่จะให้ได้ความ ซึ่งอธิบดีศาลเห็นว่า จำเปนจะให้ความจริงปรากฎชัดเจนนั้นด้วย ผู้พิพากษาทั้งหลายก็ดี พนักงานผู้เปนทนายแผ่นดินก็ดี มีอำนาจที่กล่าวถามได้ ตามที่อธิบดีจะยอมอนุญาตให้กล่าวนั้น ๙ ในระหว่าง เวลาชำระความอยู่นั้น อธิบดีศาลจะฟังคำพยานทั้งหลาย แลพิจารณาคำหาทั้งปวง ซึ่งปรากฎแก่อธิบดีศาลว่าเปนการจำเปนจะต้องไต่สวนให้ความจริงปรากฎชัด ๑๐ เมื่อสืบถามพยานเบิกความเสร็จสิ้นแล้ว ก็จงได้ให้กล่าวว่าความแก้ความกันต่อไป พนักงานผู้เปนทนายแผ่นดิน จะได้ว่าความก่อน แลจะได้ชี้แจงเหตุการทั้งหลายซึ่งเปนที่อุดหนุนคำฟ้องหานั้นแล้ว ผู้ต้องหาฤๅทนายของผู้ต้องหา จะได้ตอบแก้ความนั้นแล้ว จะยอมให้พนักงานผู้เปนทนายแผ่นดินกล่าวโต้แย้งอิกได้ แต่ผู้ต้องหาฤๅทนายของผู้ต้องหา จะต้องเปนผู้กล่าวแก้ความสู้ความเปนคำหลังที่สุดแล้วอธิบดีศาลจะได้ประกาศหยุดนั่งศาลกัน ๑๑ อธิบดีศาล จะเปนผู้กะข้อกระทงแถลง ตามความที่ชำระได้นั้น สำหรับปรับสัตย์ตัดสิน มีใจความในข้อกระทงแถลงอย่างนี้ว่า ผู้ต้องหามีความผิดโดย

กระทำการอย่างนั้น ๆ พร้อมด้วยเหตุการทั้งหลาย ดังมีในคำฟ้องหานั้น ฤๅไม่มีผิดเปนต้นแล้ว จะได้กะข้อกระทงแถลงที่ว่าด้วยมีเหตุการอันควรลดหย่อนโทษให้เบาลงนั้นฤๅไม่มีด้วย ๑๒ เมื่ออธิบดีศาลได้อ่านข้อกระทงแถลงขึ้นแล้ว ผู้ต้องหาก็ดี ทนายของผู้ต้องหาก็ดี แลพนักงานผู้เปนทนายแผ่นดินก็ดี จะมีคำได้ตามความเห็นของตนที่เห็นสมควรว่าจะต้องมี ในการที่ยกข้อกระทงแถลงไว้อย่างนั้น ถ้าพนักงานผู้เปนทนายแผ่นดิน ฤๅฝ่าย(ต้นฉบับตรงนี้อ่านไม่ออก)ขัดข้อง(ต้นฉบับตรงนี้อ่านไม่ออก)ยกข้อกระทงแถลง อย่างที่กะไว้นั้นแล้ว ศาลจะได้(ต้นฉบับตรงนี้อ่านไม่ออก)ตัดสินคำขัดข้องนั้นตามความที่(ต้นฉบับตรงนี้อ่านไม่ออก)ชอบด้วยแล้ว ๑๓ อธิบดีศาล(ต้นฉบับตรงนี้อ่านไม่ออก) ให้พาตัวผู้ต้องหาไปจาก(ต้นฉบับตรงนี้อ่านไม่ออก)ว่าความแล้ว ศาลจะได้เลิกแต่ที่นั้น(ต้นฉบับตรงนี้อ่านไม่ออก)ไปประชุมในห้องที่ปฤกษากัน เพื่อว่าจะได้ปฤกษาปรับสัตย์ตัดสินในข้อกระทงแถลงแลในการว่าโทษ ถ้าเปนคดีพิจารณาเห็นว่า มีความผิดแล้ว โทษซึ่งจะได้ลงตามความจริงที่พิจารณาได้ชัดเจนอยู่เสมอนั้น ต้องเปนไปตามข้อความที่กล่าวไว้ต่อไปนี้ คือว่า ข้อ ๑ การทำลายชีวิตมนุษย์ อันกระทำด้วยความจงใจ ก็มีโทษเสมอกับความร้ายที่ฆ่าคนให้ตาย ข้อ ๒ บรรดาความร้ายที่ฆ่าคนตายอันกระทำด้วยคิดตั้งใจไว้ก่อนแล้ว ฤๅ