หน้า:จดหมายเหตุเก่า - ๒๔๗๐.pdf/3

ข

จะกล่าวข้อความซึ่งได้ลองพิจารณาสอบสวนพอเปนอธิบายแก่ท่านทั้งหลายผู้ที่ได้รับหนังสือนี้ไป่าน อันนามมหาเจดีย์สถานซึ่งเรียกในจดหมายเหตุนี้ต่างกันอยู่เปนสองอย่างนั้น สืบถามได้ความว่า พระเจดีย์ที่เรียกว่า เมาลีเจดีย์ ทุกวันนี้หามีไม่ พระเจดีย์ที่ชื่อทำนองเดียวกันมีแต่พระเกศธาตุอันเปนมหาเจดีย์สถานณเมืองร่างกุ้ง แต่พระเจดียชื่อว่า มาลัยเจดีย์ นั้น มีอยู่ที่เมืองหงสาวดี แต่มิได้เปนพระเจดีย์สำคัญเช่นพระมุตเตา ได้ความดังนี้ จึงสันนิษฐานว่า พระเจดีย์ที่ทูตไทยไปบูชาครั้งนั้น เห็นะจเปนพระเกศธาตุที่เมืองร่างกุ้ง ด้วยเปนมหาเจดีย์สถานมาแต่โบราณ แลในสมัยนั้น เมืองร่างกุ้งยังเปนแดนรามัญ ซึ่งเรียกในจดหมายเหตุว่า เมืองหงสาวดี ก็ไม่อัศจรรย์อันใด หมายนามว่า เปนประเทศ อย่างเดียวกับเรียกประเทศสยามว่า กรุงศรีอยุธยาโบราณ แม้คิดเห็นเช่นนี้ ชื่อจดหมายเหตุฉบับนี้เคยเรียกกันมาว่า ไปบูชาพระเมาลีเจดีย์หรือมาลัยเจดีย์ที่เมืองหงสาวดี จะแก้ไขตามอัตโนมัติหาควรไม่ จึงคงไว้ตามเดิม