หน้า:ตำนานคณะสงฆ์ - ดำรง - ๒๔๖๖.pdf/7

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

มากกว่าพระอริยสาวกองค์อื่น ๆ ก็จะเปนได้ แต่ความข้อนี้ไม่สำคัญแก่การคณะสงฆ์ซึ่งจะแสดงในหนังสือเรื่องนี้ กล่าวไว้พอให้ผู้อ่านเข้าใจว่า การปกครองคณะสงฆ์เปนการมีมาแล้วแต่ครั้งพระพุทธกาลเปนแน่ เมื่อสมเด็จพระศาสดาจารย์เสด็จดับขันธปรินิพพานแล้ว ที่ความปรากฎว่า พระกัสสปเปนประธานในการทำปฐมสังคายนาณเมืองราชคฤห์ ข้อนี้ควรเข้าใจได้ว่า พระกัสสปได้รับสมมตเปนสังฆปรินายกองค์แรกตั้งแต่พระพุทธองค์เสด็จดับขันธปรินิพพานมา เมื่อสิ้นพระกัสสปแล้ว ก็คงจะมีพระมหาเถรองค์อื่น ๆ ได้รับสมมตเปนสังฆปรินายกต่อ ๆ กันมา ด้วยครั้งนั้นพระพุทธสาสนายังเปนแต่ลัทธิสาสนาอันหนึ่งซึ่งคนบางจำพวกแลพระเจ้าแผ่นดินบางพระองค์ทรงเลื่อมใส ยังไม่ได้เปนสาสนาซึ่งเปนประธานสำหรับประเทศอย่างเราเห็นอยู่ในสยามประเทศทุกวันนี้

ตามความที่ปรากฎมาในตำนานการตั้งสาสนา ไม่ว่าสาสนาใดใด เมื่อผู้ที่เปนศาสดาล่วงไปแล้ว ต่อมามิช้าก็เร็ว ความแตกต่างคงเกิดขึ้นในหมู่สาวก แลเหตุที่แตกต่างนั้นมักจะเกิดด้วยเรื่องแปลความในโอวาทของศาสดา คือ ศาสดาให้โอวาทข้อใดข้อหนึ่งไว้อันจะต้องแปลโอวาทข้อนั้นให้เข้าใจโดยพิสดาร มีสาวกพวกหนึ่งแปลไปอย่าง ๑ สาวกอีกพวกหนึ่งแปลไปอีกอย่าง ๑ ใครเห็นด้วยข้างไหนก็ประพฤติตามข้างนั้น จึงเกอดแตกต่างลัทธิกันขึ้น สาวกในพระพุทธสาสนาก็มิได้พ้นจากความแตกต่างกันเช่นกล่าวมานี้ ดังปรากฎในมูลเหตุที่ทำทุติยสังคายนาณเมืองเวสาลี เมื่อสมเด็จพระศาสดาจารย์เสด็จดับขันธ