หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/105

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
90

คือ วัดยวนที่ตลาดน้อย ต้นหนึ่ง และพระราชทานไห้เจ้าพระยายมราช (เฉย ต้นสกุล ยมาภัย) ไปปลูกที่วัดมนีชลขันธ์เมืองลพบุรีต้นหนึ่ง

เมื่อฉันกลับมาถึงกรุงเทพฯ นำต้นพระสรีมหาโพธิที่ได้มาจากพุทธคยาไปถวายสมเด็ดพระพุทธเจ้าหลวงที่เกาะสีชัง เวลานั้น กำลังซงส้างวัดอัสดางคนิมิต โปรดไห้ปลูกไว้ที่วัดอัสดางคนิมิตต้นหนึ่ง อีกสองต้นโปรดไห้ชำไว้ไนเขตพระราชถานที่เกาะสีชัง ครั้นซงส้างวัดเบญจมบพิตร โปรดไห้ย้ายมาปลูกไว้ที่วัดเบญจมบพิตรต้นหนึ่ง ที่เหลือหยู่อีกต้นหนึ่งจะยังหยู่ที่เกาะสีชังหรือเปนหย่างไรฉันหาซาบไม่

ฉันพบสิลาจำหลักเปนรอยพระพุทธบาทเบื้องขวา ขนาดยาวสักสอกเสส หยู่ที่วัดพุทธคยาแผ่นหนึ่ง สังเกตดูเห็นเปนของเก่ามาก น่าจะส้างแต่ไนสมัยพระเจ้าอโสกมหาราช หรือแม้พายหลังมาก็ไม่ช้านัก ด้วยมีหลักถานปรากตหยู่เปนสำคันว่า เมื่อก่อน พ.ส. 500 ที่ไนอินเดียห้ามมิไห้ทำพระพุทธรูปเจดียสถานต่าง ๆ ที่ทำลวดลายจำหลักสิลาเปนเรื่องพระพุทธประวัติ ตรงไหนที่จะต้องทำพระพุทธรูป ย่อมทำเปนรูปของสิ่งอื่นแทน พระพุทธรูปตอนก่อนตรัสรู้ มักทำเปนรอยพระบาท ตรงเมื่อตรัสรู้ มักทำเปนรูปพุทธบัลลังก์กับต้นโพธิ ตรงเมื่อซงประกาสพระสาสนา ทำเปนรูปจักรกับกวาง ตรงเมื่อสเด็ดเข้าพระนิพพาน ทำเปนรูปพระสถูป จนล่วงพุทธกาลกว่า 500 ปีแล้ว พวกโยนก (ฝรั่งชาติกรีกที่มาเข้ารีด