หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/132

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
117

หลวงหยู่ที่อื่นนอกจากที่วังกรมหลวงบดินทฯ อันผู้ยักยอกอาดเก็บซ่อนหรือทำลายเสียได้โดยง่าย แต่การที่ยักยอกหนังสือหอหลวงนั้น กรมหลวงบดินทฯ คงไม่ซงซาบ พวกอาลักสน์ที่ไปรับหนังสือก็คงไม่รู้ ได้หนังสือเท่าไดก็ขนมาแต่เท่านั้น หนังสือหอหลวงจึงแตกเปน 2 ภาค กลับคืนเข้ามาหยู่ไนพระบรมมหาราชวังภาคหนึ่ง พวกที่วังกรมหลวงบดินทฯ ยักยอกเอาไปซ่อนไว้ที่อื่นภาคหนึ่ง ต่อมาเมื่อกรมหลวงบดินทฯ สิ้นพระชนม์แล้ว ชะรอยคนที่ได้หนังสือหอหลวงไว้จะยากจนลง จึงเริ่มเอาหนังสือที่มีรูปภาพและฝีมือเขียนงาม ๆ ออกขาย โดยอุบายแต่งไห้คนชั้นบ่าวไพร่ไปเที่ยวบอกขายทีละเล่มสองเล่ม มีฝรั่งซื้อส่งเข้าหอสมุดไนยุโรปบ้าง ไทยที่ชอบสะสมของเก่ารับซื้อไว้บ้าง ฉันเริ่มซาบว่าหนังสือฉบับหอหลวงแตกกะจัดกะจายไปเมื่อไปเห็นที่ตำหนักหม่อมเจ้าปิยภักดีนาถ เทอมีหยู่ไนตู้หลายเล่ม ถามเทอว่า หย่างไรจึงได้หนังสือฉบับหลวงเหล่านั้นไว้ เทอบอกว่า มีผู้เอาไปขาย เทอเห็นเปนหนังสือของเก่า ก็ซื้อไว้ด้วยเกรงฝรั่งจะซื้อเอาไปเสียจากเมืองไทย แต่ไครเอาไปขายไห้เทอ หรือหนังสือเหล่านั้นไปจากที่ไหน เทอหาบอกไม่ บางทีเทอจะไม่รู้เองก็เปนได้ เกิดลือกันขึ้นครั้งหนึ่งว่า มีผู้เอาหนังสือไตรภูมิฉบับหลวงเขียนประสานสีเมื่อครั้งกรุงธนบุรีไปขายไห้เยอรมันคนหนึ่งซื้อส่งไปยังหอสมุดหลวงที่กรุงเบอร์ลินเปนราคาถึง 1,000 บาท แล้วก็เงียบไป กรนีจึงรู้กันเพียงว่า มีผู้เอาหนังสือฉบับหลวงออกขาย เพราะหนังสือฉบับหลวงย่อมมีชื่ออาลักสน์ผู้เขียนและผู้ทานหยู่แต่ข้างต้น