หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/139

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
124

ชื่อเรื่องหนังสือนั้น บอกว่า "เรื่องพระลอ" ซึ่งมีฉบับเขียนหยู่ไนหอพระสมุดฯ แล้วหลายฉบับ ทั้งเปนเรื่องที่ตีพิมพ์แล้วด้วย ก็เปนเลิกกันเพียงนั้น แต่เมื่อคนรู้กันแพร่หลายว่า หอพระสมุดฯ หาซื้อหนังสือฉบับเขียน ก็เริ่มมีคนเอาหนังสือมาขายที่หอพระสมุดฯ ชั้นแรกดูเหมือนจะเปนแต่พวกราสดร ต่อมา เจ้าของที่เปนผู้ดีแต่งไห้คนมาขายก็มี ที่สุดถึงมีพวก "นายหน้า" เที่ยวหาหนังสือมาขายหอพระสมุดฯ เนืองนิจจนจำหน้าได้ พวกนายนี้เปนคนจำพวกเดียวกับที่เที่ยวหาหนังสือฉบับหลวงและของประหลาดขายฝรั่ง เขาว่า ของที่ขายมักได้มาโดยทุจริต แต่จะไถ่ถามถึงกัมสิทธิของผู้ที่มาขายหนังสือเสียก่อน ก็คงเกิดหวาดหวั่น ไม่มีไครกล้าเอาหนังสือมาขายหอพระสมุดฯ ฉันนึกขึ้นว่า หนังสือผิดกับทรัพย์สินหย่างอื่น ด้วยอาดจะคัดสำเนาเอาเรื่องไว้ได้ โดยจะเปนของโจรลักเอามา เมื่อเจ้าของมาพบ คืนต้นฉบับไห้เขา ขอคัดแต่สำเนาไว้ ก็เปนประโยชน์สมประสงค์ ไม่เสียเงินเปล่า ฉันจึงสั่งพนักงานรับหนังสือว่า ไครเอาหนังสือมาขาย หย่าไห้ไถ่ถามหย่างไรนอกจากราคาที่จะขาย แล้วเขียนราคาลงไนเสสกะดาดเหน็บกับหนังสือส่งมาไห้ฉันดูทีเดียว ฉันเลือกซื้อด้วยเอาเรื่องหนังสือเปนไหย่ดังกล่าวมาแล้ว บางทีเปนหนังสือเขียนงามแต่ฉันไม่ซื้อหรือไม่ยอมไห้ราคาเท่าที่จะขายเพราะเปนเรื่องดื่นก็มี บางทีเปนแต่สมุดเก่า ๆ เขียนด้วยเส้นดินสอ ผู้ขายตีราคาเพียงเล่มละบาทหนึ่งสองบาท แต่เปนเรื่องที่ไม่เคยพบหรือหายากยังไม่มีไนหอพระสมุด ฉันเห็นว่า เจ้าของตีราคาต่ำ