หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/150

135

เพชรบูรน์ เคยปรารภกับฉันเนือง ๆ ว่า การปกครองมนทลเพชรบูรน์ไม่สู้ยากนัก เพราะราสดรเปนคนเกิดไนมนทลนั้นเองแทบทั้งนั้น ชอบแต่ทำมาหากิน มิไคร่เปนโจรผู้ร้าย บังคับบันชาก็ว่าง่าย ราชการไนมนทลนั้นมีความลำบากเปนข้อสำคันแต่หาคนไช้ไม่ได้พอการ เพราะคนไนพื้นเมืองยังอ่อนแก่การสึกสา คนมนทลอื่นก็มิไคร่มีไครยอมไปด้วยกลัวความไข้ จะจัดทำอะไรจึงมักติดขัดด้วยไม่มีคนจะทำ ที่จิงความไข้ที่เมืองเพชรบูรน์ก็มีแต่เปนรึดู มิได้มีหยู่เสมอ สังเกตดูอาการไข้ก็ไม่ร้ายแรงถึงหย่างยิ่งยวด ความไข้ทางเมืองหลวงพระบาง หรือแม้ไนมนทลพิสนุโลกทางข้างเหนือ ร้ายกว่าเปนไหน ๆ แต่มิรู้ที่จะทำหย่างไรไห้คนหายกลัวไข้เมืองเพชรบูรน์ได้ ฉันพูดว่า ตัวฉันเองก็ลำบากไนเรื่องหาคนไปรับราชการมนทลเพชรบูรน์เหมือนกัน ได้เคยคิดหาอุบายที่จะระงับความกลัวไข้เมืองเพชรบูรน์ เห็นว่า ตัวฉันจะต้องขึ้นไปเมืองเพชรบูรน์เองไห้ปรากตเสียสักครั้งหนึ่ง คนอื่นจึงจะหายกลัว ด้วยเห็นว่า ความไข้คงไม่ร้ายแรงถึงหย่างเช่นกลัวกัน ฉันจึงกล้าไป ถึงจะยังมีคนกลัว ชักชวนก็ง่ายขึ้น ด้วยอาดอ้างตัวหย่างว่า แม้ตัวฉันก็ได้ไปแล้ว พระยาเพชรรัตนฯ ชอบไจว่า ถ้าฉันไป คนก็เห็นจะหายกลัวได้จิง ถามพระยาเพชรรัตนฯ ถึงทางที่จะไปมนทลเพชรบูรน์ แกบอกว่า ไปได้หลายทาง ที่ไปได้สดวกนั้นมี 3 ทาง คือ ไปเรือไนแม่น้ำสักทางหนึ่ง ไปจากกรุงเทพฯ ราว 30 วันถึงเมืองเพชรบูรน์ อีกทางหนึ่ง จะเดินบกจากเมืองสระบุรีหรือเมืองลพบุรีก็ได้ เดินทางราว 10 วันถึงเมือง