หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/186

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
171

จ่ายนักโทสไปทำงานได้ด้วยไม่ต้องมีผู้คุม เพราะแกรู้จักผูกไจนักโทสมิไห้หนี ฉันเคยถามตัวแกเองว่า ทำหย่างไรนักโทสที่แกจ่ายจึงไม่หนี แกบอกว่า นักโทสมี 2 ชนิด ชนิดที่จะหนี ถ้ามีโอกาสเมื่อได มันคงหนี ชนิดนั้นจ่ายออกนอกตรางไม่ได้ แต่นักโทสอีกชนิดหนึ่งไจยังรักดี คือ พวกที่จะต้องติดไม่นานนัก หรือพวกที่ไกล้จะถึงเวลาพ้นโทส ชนิดนี้สั่งสอนได้ ถึงไนพวกนี้แกก็เลือกจ่ายไปโดยลำพังแต่คนที่เชื่อไจได้ว่าจะไม่หนี แกไม่มีวิชาหย่างไรที่จะเปลี่ยนอุปนิสัยของมันได้ ฉันได้ฟังอธิบายของแกก็เข้าไจว่า ความสามารถของแกหยู่ที่รู้จักคาดไจนักโทสเปนสำคัน ที่แกเปนกำลังของเจ้าพระยาสรีวิชัยฯ นั้นหยู่ไนการสืบเรื่องโจรผู้ร้ายจากความรู้ของพวกนักโทส หย่างหนึ่ง กับปลอบผู้ร้ายไห้รับเปนสัจ หย่างหนึ่ง ดูเหมือนแกจะมีนักโทสที่ฝึกหัดไว้สำหรับไห้หยู่ปะปนกับโจรผู้ร้ายที่แรกจับได้ ค่อยพูดจาเกลี้ยกล่อมไห้รับเปนสัจ ดังเห็นได้ไนคำที่โจรจันท์เล่า หลวงชัยอาญา (โพธิ์) เปนทั้งพะทำมะรง และเปนครูของพะทำมะรงไนเรือนจำอื่นซึ่งฉันสั่งไห้ส่งไปสึกสาจากมนทลต่าง ๆ หยู่ไนตำแหน่งจนแก่ชราขอลาออก จึงได้เลื่อนเปนที่พระพุทธกเสตรานุรักส์ ตำแหน่งเจ้ากรมรักสาพระปถมเจดีย์ มาจนถึงแก่กัม

ฉันได้ฟังอธิบายของโจรจันท์ถึงกะบวนโจรกัมต่าง ๆ คิดเห็นว่า โจรกัมเปนของมีจิงคล้ายกับเปนวิชาหย่างหนึ่ง มิไช่เปนแต่คำสำหรับเรียกกันโดยโวหาร หากเปนวิชาสำหรับทำความชั่ว สาธุชนไม่เอาไจไส่