หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/213

หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
198

ทำยาโอสถสาลา

ความคิดที่จะไห้มียาดี สำหรับรักสาไข้เจ็บแพร่หลายไปถึงราสดรตามหัวเมืองนั้น เห็นพร้อมกันไนที่ประชุมว่าต้องมีพนักงานทำยาที่ไนกรุงเทพฯ แล้วจ่ายออกไปตามหัวเมือง จึงมอบไห้เปนหน้าที่ของกะทรวงมหาดไทย คือเปนหน้าที่ของตัวฉันจะต้องจัดการเรื่องนั้น คิดดูมีปัญหาที่จะต้องตัดสิน 2 ข้อ คือ

ข้อ 1 ว่าจะควนทำยารักสาโรคอะไรบ้าง ข้อนี้เห็นว่าที่จะทำยารักสาโรคทุกหย่างนั้นเปนพ้นวิสัย จะต้องเลือกทำแต่ยาบางขนานสำหรับรักสาความไข้เจ็บซึ่งชาวเมืองมักเปนกันชุกชุม เช่นยาแก้ไข้จับและแก้โรคบิดเปนต้น และต้องปรึกสาหมอไห้เปนผู้กะว่าควนจะทำยาแก้โรคอะไรบ้าง

ข้อ 2 ว่ายาที่จะทำนั้นจะไช้ยาตามตำราฝรั่งดี หรือจะไช้ยาตามตำราไทยดี ไนสมัยนั้นที่ไนกรุงเทพฯ บุคคลพวกสมัยไหม่ แม้จนหมอที่รักสาไข้ด้วยยาไทย เชื่อคุนยาฝรั่งมีขึ้นมากแล้ว ฉันคิดเห็นว่ายาที่จะทำจ่ายไปตามหัวเมืองทำยาฝรั่งดีกว่ายาไทย เพราะเหตุได ฉันจะขอยืมคำอธิบายของนายชื่น พุทธิแพทย์ (พระยาดำรงแพทยาคุน) กล่าวไว้ไนหนังสือดุสิตสมิทเมื่อ พ.ส. 2466 มาลงไว้ไนที่นี้ ไห้เข้าไจชัดเจนดีกว่าอธิบายความเห็นของฉันเอง ซึ่งคิดขึ้นไนสมัยนั้น

"แพทย์ยาไทย ไช้ยาที่เปนพรรนไม้ตามพื้นเมืองมากกว่าหย่างอื่น รวมกันหลายหย่างทั้งกากด้วย และต้องกินเปนจำนวนมาก ๆ นำเข้า