หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/237

222

(เชย ชัยนันท์) เมื่อยังเปนจ่ารงมหาดเล็ก เปนครูเริ่มสอนไนปีที่สอง แต่การสอนความรู้พิเสสซึ่งต้องการต่างกันฉเพาะกะซวง มีความขัดข้องด้วยยังไม่รู้ว่า กะซวงต่าง ๆ จะหยากได้นักเรียนมหาดเล็กมีความรู้หย่างไดบ้าง พระยาวิสุทธิสุริยสักดิ์วิตกว่า ถ้าต่างกะซวงกะความรู้พิเสสต่าง ๆ มาไห้สอนพร้อมกันหมดทุกกะซวง โรงเรียนก็จะไม่สามาถสอนไห้ได้ ไนปีที่สองของโรงเรียนนั้น หยากจะลองสอนความรู้พิเสสแต่สำหรับกะซวงเดียวดูก่อน ฉันยอมไห้ตั้งต้นด้วยกะซวงมหาดไทย ไห้ครูพร้อม วาจรัต ซึ่งพายหลังได้เปนที่พระภิรมย์ราชา เวลานั้น สอนนักเรียนหยู่ไนกะซวงมหาดไทย ไปเปนครูการปกครองไนโรงเรียนมหาดเล็ก และคิดไห้ว่า ถ้านักเรียนภาคที่สองคนไหนจะสมัครับราชการไนกะซวงมหาดไทย ไห้เรียนแบบแผนการปกครองที่ไนโรงเรียนเปนภาคต้น แล้วฉันจะส่งออกไปหยู่กับสมุหเทสาภิบาลมนทลไดมนทลหนึ่ง เหมือนหย่างเปนลูกสิสย์สำหรับไช้สอยไนกิจการต่าง ๆ เพื่อไห้รู้เห็นการปกครองไนหัวเมืองว่าเปนหย่างไร มีกำหนดไห้ไปสึกสาหยู่ราว 6 เดือน แล้วจึงไห้เรียกกลับเข้ามาสอบความรู้ภาคที่สองไนคราวเดียวด้วยกันทั้งความรู้สำหรับราชสำนักและความรู้พิเสสสำหรับกะซวงมหาดไทย นักเรียนคนไหนสอบได้สำเหร็ด การเรียนต่อไปไนภาคที่สามซึ่งเรียนแต่ฉเพาะราชการกะซวงมหาดไทย กะซวงมหาดไทยจะไห้เปนตำแหน่งผู้ตรวดการออกไปฝึกหัดทำการปกครองหยู่ไนหัวเมืองมนทลละ 2 คน จนได้รับตำแหน่งประจำราชการ กราบบังคมทูน