หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/240

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
225

ทุกปี แต่มีผลไม่ตรงกับที่คาดไว้เดิมหย่างหนึ่ง ด้วยนักเรียนที่เรียนสำเหร็ดทุกภาคมักสมัคไปรับราชการไนกะซวงมหาดไทยแทบทั้งนั้น ที่สมัคไปหยู่กะซวงอื่นมีน้อย เปนเช่นนั้นเพราะกะซวงมหาดไทยมีตำแหน่ง "ผู้ตรวดการ" สำรองไว้ไห้นักเรียนมหาดเล็กมนทลละ 2 คน รวมทุกมนทลเปน 32 คน นักเรียนที่สมัครับราชการกะซวงมหาดไทย พอสำเหร็ดการเรียน ก็ได้รับเงินเดือนเปนตำแหน่งผู้ตรวดการทันที ไม่ต้องขวนขวายหาตำแหน่งแห่งที่ทำราชการ ยังมีเหตุอื่นอีกหย่างหนึ่ง ด้วยไนสมัยนั้น กะซวงมหาดไทยกำลังจัดการปกครองไนหัวเมืองต่าง ๆ ต้องการคนมีความรู้ไปเปนตำแหน่งกรมการตามหัวเมืองมาก นักเรียนมหาดเล็กที่ออกไปเปนผู้ตรวดการ ได้ร่ำเรียนรับความอบรมดีกว่าบุคคลพายนอก ไปหยู่ไม่ช้า ก็ได้เปนกรมการชั้นสัญญาบัตร ตำแหน่งผู้ตรวดการว่างบ่อย ๆ แม้นักเรียนมหาดเล็กที่เรียนสำเหร็ดมีมากขึ้น ก็ยังไม่พอกับที่กะซวงมหาดไทยต้องการ แต่กะซวงอื่นยังไม่ไคร่มาหาคนที่โรงเรียนมหาดเล็ก โรงเรียนมหาดเล็กก็เหมือนฝึกหัดข้าราชการไห้แต่กะซวงมหาดไทย หรือว่าอีกหย่างหนึ่ง โรงเรียนมหาดเล็กทำไห้เกิดประโยชน์แต่ไนการปกครองหัวเมือง เปนเช่นนั้นมาสัก 6 ปี ก็พอสิ้นรัชกาลที่ 5 เมื่อฉันเขียนนิทานนี้ ลองสืบถามถึงนักเรียนมหาดเล็กครั้งรัชกาลที่ 5 ที่ออกไปรับราชการ ได้รายชื่อผู้ที่ได้ดีถึงเปนพระยาไนรัชกาลพายหลังถึง 30 คน

ถึงรัชกาลที่ 6 พระบาทสมเด็ดพระมงกุดเกล้าเจ้าหยู่หัวซงพระ

29