หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/286

271

พายล่องจากพระธาตุพนมทาง 2 วันถึงเมืองมุกดาหาร ขึ้นเดินบกแต่เมืองมุกดาหารเข้ามนทลอีสานทาง 5 วันถึงเมืองยโสธร เวลานั้นข้าหลวงปันเขตแดนไทยกับฝรั่งเสสกำลังประชุมกันหยู่ที่เมืองอุบล ฉันจึงไม่ไปเฝ้ากรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์ เปนแต่ได้สนทนากันด้วยโทรสัพท์ ออกจากเมืองยโสธรเดินบกไปเมืองเสลพูมิ เมืองร้อยเอ็ด แล้วผ่านเมืองมหาสารคามมาไนเขตมนทลอีสานทาง 7 วัน ถึงเมืองผไทสง ปลายเขตมนทลนครราชสีมา แต่นั้นมาทาง 3 วันถึงเมืองพิมาย ได้รับสารตรากะซวงมหาดไทย ว่าพระเจ้าหยู่หัวซงพระกรุนาตรัดห้ามมิไห้เข้าไปพักที่เมืองนครราชสีมา ด้วยเปนเวลามีกาฬโรค ออกจากเมืองพิมาย เดินทาง 2 วันมาถึงบ้านท่าช้างห่างเมืองนครราชสีมา 450 เส้น จึงพักแรมหยู่ที่นั่น แล้วออกเดินแต่ดึก มาถึงสถานีรถไฟ พอได้เวลาขึ้นรถไฟพิเสสกลับมาถึงกรุงเทพฯ ไนวันที่ 9 กุมพาพันธ์ พ.ส. 2449 นั้น รวมเวลาที่ไปตรวดหัวเมืองครั้งนั้น 3 เดือนหย่อน 4 วัน ซึ่งสามาถไปได้นานวันถึงเพียงนั้น เพราะทางที่ไปเลียบสายโทรเลขไปโดยมาก เปนบุญคุนของอธิบดีกรมโทรเลขที่ไห้พนักงานไปกับฉันด้วยพวกหนึ่ง ถึงที่พักแรมเขาเอาเครื่องต่อเข้ากับสายโทรเลข อาดจะพูดกับกรุงเทพฯ ได้ทุกวัน ที่ออกห่างทางโทรเลขจะพูดกับกรุงเทพฯ ไม่ได้มีไม่กี่วัน การคมนาคมกับกรุงเทพฯ เมื่อไปครั้งนั้นจึงสะดวกเสียยิ่งกว่ามนทลที่ไกล้ ๆ บางแห่งเช่นมนทลเพชรบูรน์เปนต้น ตอนไปไนมนทลอุดรสบรึดูหนาวเย็นสบายดี บางทีถึงเย็นเกินต้องการ เช่นเมื่อวันพัก