หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/372

357

ครองเมืองเหนือ ราชวงส์อู่ทองครองเมืองไต้ แม้เมืองเหนือต้องยอมเปนประเทสราชขึ้นต่อเมืองไต้เมื่อครั้งรบแพ้สมเด็ดพระบรมราชาธิราช (พงั่ว) ที่ 1 แล้ว ก็ยังมีเจ้านายไนราชวงส์พระร่วงเปนพระมหาธัมราชาครองเมืองเหนือสืบกันมา เมื่อรัชกาลสมเด็ดพระอินทราชาธิราชครองกรุงสรีอยุธยา พระมหาธัมราชาที่ 3 สวรรคต เจ้าพี่เจ้าน้อง 2 องค์ ซงนามว่า "พระยาบานเมือง" ผู้ครองเมืองสองแคว (ซึ่งพายหลังเปลี่ยนชื่อเปนเมืองพิสนุโลก) องค์หนึ่ง ซงนามว่า "พระยารามคำแหง" ผู้ครองเมืองสรีสัชนาลัย องค์หนึ่ง ขิงกันเปนพระมหาธัมราชา เกิดรบพุ่งกันจนเมืองเหนือเปนจลาจล สมเด็ดพระอินทราชาธิราชจึงสเด็ดยกกองทัพขึ้นไประงับ เมื่อสเด็ดไปถึงเมืองพระบาง (คือเมืองนครสวรรค์บัดนี้) พระยาบานเมืองกับพระยารามคำแหงเกรงพระเดชานุภาพ ต่างลงมาเฝ้าสมเด็ดพระอินทราชาธิราชโดยดีทั้ง 2 พระองค์ สมเด็ดพระอินทราชาธิราชจึงซงเปรียบเทียบไห้พระยาบานเมือง (ผู้เปนพี่) เปนพระมหาธัมราชาที่ 4 ไห้พระยารามคำแหง (ผู้เปนน้อง) เปนอุปราช ต่างกลับไปครองเมืองสองแควและเมืองสรีสัชนาลัยหยู่ตามเดิม เมืองเหนือก็กลับเปนปรกติ เมื่อระงับจลาจลแล้ว สมเด็ดพระอินทราชาธิราชจะซงตั้งเจ้าสามพระยา ราชบุตร ไห้ครองเมืองชัยนาทอันหยู่ต่อแดนกับเมืองเหนือ จึงตรัดขอราชธิดาของพระมหาธัมราชาที่ 4 มาอภิเสกสมรสกับเจ้าสามพระยาไห้ครองเมืองชัยนาทหยู่ด้วยกัน ครั้นสมเด็ดพระอินทราชาธิราชสวรรคต เจ้าอ้ายกับเจ้ายี่พระยาราชบุตรที่เปนพี่