หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/85

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
70

2 ลอนหย่างพระธัมเมกขเจดีย์ ถึงเอาแบบไปส้างขึ้นหลายแห่ง ว่าแต่ที่ฉันจำได้ ส้างไว้ที่บริเวนกุดีสมเด็ดพระวันรัต (พุทฺธสิริ ทัพ) วัดโสมนัสวิหารแห่งหนึ่ง ที่วัดกันมาตุยารามแห่งหนึ่ง ดูเหมือนจะยังหยู่จนเดี๋ยวนี้ ความนิยมที่จะไปอินเดียเพื่อสึกสาโบรานคดีเนื่องด้วยพระพุทธสาสนาก็เริ่มเกิดขึ้นตั้งแต่สมเด็ดพระพุทธเจ้าหลวงสเด็ดไปครั้งนั้น ต่อมาจึงมีไทยทั้งที่เปนครึหัถและพระภิกสุพวกเที่ยวธุดงค์ไปถึงมัชชิมประเทสไนอินเดียเนือง ๆ

ฉันไปอินเดียเมื่อ พ.ส. 2434 พายหลังสมเด็ดพระพุทธเจ้าหลวงสเด็ดไปได้ 19 ปี ไนระหว่างนั้น ความนิยมที่จะสึกสาและหาความรู้โบรานคดีไนอินเดียจเรินขึ้นกว่าแต่ก่อนมากแล้ว แม้ตัวฉันเองเมื่อไปถึงอินเดียก็ออกสนุกไนการที่จะพิจารนาขนบทำเนียมที่พ้องกับเมืองไทยดังได้เล่าไว้ไนนิทานเรื่องอื่น ไนนิทานเรื่องนี้จะเล่าถึงพระบริโภคเจดีย์ที่ฉันได้บูชา กับที่ฉันได้เสาะหาของต่าง ๆ ซึ่งเปนพุทธเจดีย์เอามาเมืองไทยไนครั้งนั้น

เมื่อฉันพักหยู่นะเมืองพารานสี ก็ได้ไปกะทำพุทธบูชาที่พระบริโภคเจดีย์ไนมรึคทายวัน แต่ชาวเมืองเรียกชื่อตำบนนั้นว่า "สารนาถ" Sarnath ว่ามาแต่คำ "สารังคนาถ" ภาสามคธแปลว่า "ผู้เปนที่พึ่งของกวาง" มรึคทายวันหยู่นอกเมืองพารานสีทางด้านตะวันออก ห่าง