หน้า:นิทานโบราณคดี - ดำรงราชานุภาพ - ๒๔๘๗.pdf/88

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
73

มีตัวหย่างจะอ้างได้ง่าย ๆ เช่น พระบาทสมเด็ดพระจอมเกล้าเจ้าหยู่หัวซงส้างพระปถมเจดีย์ ก็ซงส้างพระมหาสถูปครอบพระปถมเจดีย์องค์ก่อน หาได้ซงรื้อแย่งองค์เดิมหย่างไดไม่

มหาเจดียสถานไนอินเดีย ที่เรียกว่า "บริโภคเจดีย์" มี 4 แห่ง ล้วนมีเรื่องเนื่องด้วยพุทธประวัติว่า เมื่อพระพุทธเจ้าซงประชวรคราวจะสเด็ดเข้าพระนิพพาน พระอานนท์ทูนปรารภความวิตกว่า เมื่อพระพุทธองค์สเด็ดล่วงลับไปแล้ว พวกพุทธบริสัทซึ่งได้เคยเฝ้าแหนเห็นพระองค์หยู่เนืองนิจจะพากันเปลี่ยวเปล่าเส้าไจ พระพุทธเจ้าจึงซงพระกรุนาโปรดประทานอนุญาตไว้ว่า ถ้าพวกพุทธบริสัทไครเกิดว้าเหว่ ก็ไห้ไปปลงธัมสังเวชนะสถานที่อันเนื่องกับพระพุทธประวัติ 4 แห่ง คือที่พระพุทธองค์ประสูติไนสวนลุมพินีนะเมืองกบิลพัสดุ์แห่งหนึ่ง ที่พระพุทธองค์ตรัดรู้พระโพธิญานนะเมืองคยาแห่งหนึ่ง ที่พระพุทธองค์ซงสแดงปถมเทสนาตั้งพระสาสนาไนมรึคทายวันนะเมืองพารานสีแห่งหนึ่ง ที่พระพุทธองค์สเด็ดเข้าพระนิพพานไนป่าสาลวันนะเมืองกุสินาราแห่งหนึ่ง จะไปยังแห่งไดแห่งหนึ่งก็ได้ตามแต่จะสะดวก เพราะฉะนั้น จำเดิมแต่ล่วงพุทธกาล พวกพุทธบริสัทก็พากันไปกะทำพุทธบูชานะที่ 4 แห่งนั้นสืบมา เรียกว่า บริโภคเจดีย์ เพราะเกี่ยวกับพระองค์พระพุทธเจ้า ก็บริโภคเจดีย์ทั้ง 4 นั้นมีคนไปบูชาที่มรึคทายวันมากกว่าแห่งอื่น เพราะหยู่ไนชานมหานคร แต่อีก 3 แห่งหยู่ไนเขตเมืองน้อย มหาเจดียสถานที่มรึคทายวันจึงไหย่โตกว่าแห่งอื่น กรมตรวดโบรานคดีพบของโบราน

10