การค้นคว้าหาความหมายของศัพท์ "สยาม" นี้มิใช่ว่าจะเพิ่งมีผู้เริ่มคิดค้นเฉพาะในขณะเมื่อไทยเปลี่ยนชื่อประเทศจาก "สยาม" ไปเป็น "ไทย" ความจริงได้มีผู้พากเพียรค้นคว้ามานานหนักหนาแล้ว แม้พระสารสาสน์พลขันธ์๓ ข้าราชการไทยชาวอิตาเลียน ก็ได้เคยอธิบายไว้ในหนังสือ Asiatic Quarterly ได้ความเพียงว่า "ปโตเลมี นักปราชญ์ชาวกรีก ได้กล่าวถึง สามรัฐ ว่า เป็นชื่อภูมิประเทศใกล้บางกอก" แต่ก็หาได้ความชัดเจนไม่ว่า "สยาม" หมายความว่ากระไร?
ความจริง ชื่อประเทศว่า "สยาม" นี้ ไทยน่าจะได้รับมานานแล้ว และน่าจะนานถึงสมัยเมื่อไทยยังมีถิ่นฐานบ้านเรือนอยู่ในประเทศจีนบัดนี้ เพราะตามประวัติศาสตร์ก็ปรากฏหลักฐานยืนยันว่า ไทยเดิมอยู่ในประเทศจีนและอพยพลงมาจากเมืองจีน ตามนิรุกติศาสตร์ภาษาก็บ่งชัดอยู่ว่า มีความละม้ายคล้ายคลึงกันเป็นส่วนใหญ่ ตามทางศีลธรรมและวัฒนธรรมไทยกับจีนก็นับว่า มีความเป็นอยู่ใกล้เคียงกันหาน้อยไม่๔ ทั้งปรากฏตามหลักฐานหลายแห่งว่า จีนเคยเรียกไทยด้วยถ้อยคำสำเนียงคล้าย
