หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๑๘) - ๒๔๖๒.pdf/29

๒๓

พรรณาถึงฟอลกอนว่า ท่านเปนคนมีความรู้ เข้าใจการงานมาก กิริยาอัธยาไศรยก็น่าสรรเสริญ แลเฉลียวฉลาดในโวหารในเชิงพูดจา ถึงมาทว่า ท่านจำเริญขึ้นด้วยมิได้ศึกษาก็จริงอยู่แล แต่ทว่า ท่านได้เปลืองชีวิตรตอนหนุ่มของท่านอยู่ในทเลระหว่างมนุษย์ชาติต่าง ๆ แต่อยู่ในพวกอังกฤษมากนั้น ท่านรู้ภาษาต่าง ๆ หลายชาติ อนึ่ง ท่านเปนคนมีสติปัญญาสามารถยวดยิ่ง แลคงเปนคนรู้ประหยัดบังคับความประพฤติตนสรรแต่ที่ดีได้โดยไม่ต้องสงไสย เพราะอาจที่จะประคองตัวตั้งแต่ยังแสนขัดสนเปนบ่าวสำหรับช่วงใช้ในห้องเรือ แลภายหลัง เปนพ่อครัวในเรือกำปั่นค้าขาย จนยกตัวของตัวเองเชิดชูขึ้นเปนถึงอรรคมหาเสนาบดีในเมืองต่างประเทศแปลกจากชาติของตัวเอง ได้แหวกว่ายกระแสฤษยากีดกันของข้าราชการในราชสำนักต่างประเทศได้โดยสดวก การที่จะได้มีวาศนาบันดาศักดิ์ในตำแหน่งสูงถึงเพียงนี้นั้น ฟอลกอนคงต้องพากเพียรพยายามโดยความมานะอุสาหเปนอย่างยวดยิ่ง แลยังต้องประกอบด้วยความทเยอทยานแลเชื่ออำนาจของตนเองอย่างอึกทึกด้วย นั่นแล บางทีถูกโชคเหมาะ จึ่งจะได้สมมุ่งมาดปราถนา ความสามารถจัดการของท่าน แลความพยายามในการทำการค้าขายส่วนในตัวของท่าน แข่งขันประชันแย้งต่อผลประโยชน์ของบริษัทใหญ่ ๆ อันมีอำนาจแลกำลังมากก็ถึงสองบริษัท เหมือนเช่นบริษัทอินเดียทิศตวันออกแลบริษัทอินเดียทิศตวันออกชาติวิลันดา หะแรก ก็ทำให้เขาพากันเพ่งตาเขม็งอยู่แล้ว แลยังการที่สำเร็จเปนประโยชน์แก่ท่านขึ้นเพียงไร ทำให้เปนที่เสียผลประโยชน์ของบริษัทลงเพียงนั้น ๆ