แห่ง ที่จะถูกต้องแต่ความแปลกออกไปกว่าฉบับอื่นก็มีหลายแห่ง เห็นว่า ควรจะพิมพ์ออกให้ปรากฎแก่ผู้ศึกษาโบราณคดี จึงได้เอามาพิมพ์ไว้ในประชุมพงษาวดารเล่มนี้ แต่ตอนต้นที่ความต้องกับฉบับกรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรสไม่จำต้องพิมพ์ใหม่ จึงได้ตัดออกเสีย คงพิมพ์แต่ตอนที่ความแปลกกัน นึกเสียดายอยู่น่อยที่หนังสือพระราชพงษาวดาร ฉบับพระจักรพรรดิพงษ์ ได้มาไม่ตบ อยู่ข้างจะขาดเปนกระท่อนกระแท่น แต่ถึงกระนั้น ก็น่าอ่าน ข้าพเจ้าเชื่อว่า ผู้ศึกษาโบราณคดีคงจะชอบ
๔ เรื่องปฐมวงษ์ หนังสือเรื่องนี้มีแพร่หลายมาก ที่พิมพ์แล้วก็มี หอพระสมุดฯ รวบรวมฉบับเขียนมาได้ก็มาก ทุก ๆ ฉบับอ้างว่า เปนพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๔ ข้าพเจ้าได้อ่านตรวจดู พบหลายฉบับที่เชื่อแน่ว่า มีผู้อื่นแต่งแซกแซงเพิ่มเติมพระราชนิพนธ์เสียมาก แลมีหลายฉบับที่สงไสยว่า มีผู้อื่นแซกแซงเพิ่มเติม พึ่งมาพบฉบับเดียวซึ่งเห็นว่า เปนหลักฐานยิ่งกว่าฉบับอื่น ๆ ที่ได้พบมา หนังสือปฐมวงษ์ฉบับนี้เปนลายมืออาลักษณ์เขียนในสมุดดำ ๒ เล่ม เดิมเปนของสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยาบำราบปรปักษ์ รับสั่งว่า พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดให้อาลักษณคัดพระราชทานไป สมเด็จพระเจ้าบรมวงษ์เธอฯ ประทานหนังสือฉบับนี้แก่หม่อมเจ้าประภากรในกรมนั้นแต่ยังทรงผนวชอยู่วัดบวรนิเวศ หอพระสมุดฯ ได้มาจากหม่อมเจ้าประภากร อ่านตรวจดูสำนวน เห็นเปนใกล้ต่อพระราชนิพนธ์
