หน้า:ประชุมพงศาวดาร (ภาค ๘) - ๒๔๖๐.pdf/9

(๘)

กับสกุลของข้าพเจ้ามาช้านาน พระยาศรีภูริปรีชาว่า ประวัติผู้หญิงไม่มีข้อความสำคัญอันใด ไม่ต้องเรียงก็ได้ แต่เมื่อข้าพเจ้ามาคิดใคร่ครวญดู เห็นว่า ข้อสำคัญมีอยู่ในประวัติของคุณหญิงศรีภูริปรีชาหลายประการ คือ ประการที่ ๑ ได้ร่วมทุกข์ศุขอยู่เปนคู่สามีภริยากับพระยาศรีภูริปรีชาเสมอว่า เปนเพื่อนก่อร่างสร้างตัวมาด้วยกันตั้งแต่ยังหนุ่มสาว ได้ร่วมรับผลแห่งวัตรปฏิบัติซึ่งบังเกิดความเจริญรุ่งเรืองโดยลำดับมา จนได้เปนปู่ย่าตายายปกครองสกุลวงษ์อันสูงศักดิ์อันหนึ่ง นี้ก็นับว่า เปนข้อสำคัญอันมิได้มีเปนสามัญทั่วไปในบุคคลทั้งปวง อิกประการ ๑ คุณหญิงพึ่งมีบุตรธิดาถึง ๑๑ คน แต่ที่มีตัวอยู่ ๘ คน บรรดาบุตรที่มีอายุสมควรรับราชการได้ได้เข้ารับราชการสนองพระเดชพระคุณปรากฎคุณวุฒิถึงได้รับพระราชทานสัญญาบัตรมียศแลบันดาศักดิทุก ๆ คน ส่วนธิดาที่มีเรือนก็ได้ไปมีความศุขสำราญอยู่ในสกุลอันสูงศักดิ ความข้อนี้ควรนับว่า เพราะคุณหญิงพึ่งมีความสามารถในน่าที่ของปฐมาจารีสั่งสอบอบรมบุตรแลธิดาของตนมาจนได้แลเห็นผลอันเปนที่ชื่นชมยินดีของบิดามารดา สมควรจะสรรเสริญ อิกประการ ๑ ความที่จะกล่าวต่อไปนี้ ข้าพเจ้าเข้าใจว่า เปนความเห็นร่วมกันในบรรดาผู้ที่ได้รู้จักคุ้นเคยกับคุณหญิงพึ่งทั่วไปไม่เลือกน่า คือว่า คุณหญิงพึ่งเปนผู้มีน้ำใจโอบอ้อมอารีมีอัธยาไศรยอันเปนที่ถูกใจของบรรดาผู้ที่ได้สมาคมคุ้นเคยทุกชั้นบันดาศักดิ เห็นจะอาจกล่าวได้ว่า เปนผู้หนึ่งซึ่งไม่มีผู้ใดชิงชัง มีแต่ชอบพอทั่วไปในบรรดาผู้ที่ได้คุ้นเคย