ธรรม ไม่กินสัตว์เปน
ตอนพิพากษาสมสมัคว่า พญาระกาไปเล่าความทุกข์ร้อนทั้งปวงถวายพญาแร้ง ๆ จึงให้กากับนกปูดไปเรียกฝูงไก่ กับค้างคาว นกเค้าแมว หนู นกยาง มาประชุม พญาแร้งสำแดงธรรมพิจารณาพิพากษาตามสัตย์สุจริตไม่ลำเอียง โจทย์จำเลยทุกฝ่ายต่างยินยอมตามคำพญาแร้ง จบความเรื่องปักษีปกรณัมเท่านี้
ข้อวินิจฉัยข้อต้นว่า ที่กรมหมื่นนราธิปประพันธ์พงษ์แต่งเรื่องปักษีปกรณัมตอนพิศมาตุคามนั้นได้ตั้งพระไทยเอาเรื่องภักตร หม่อมลคร มาแต่งเปนโคลงความหรือไม่ ข้อนี้ ข้าพระพุทธเจ้าเห็นด้วยเกล้าฯ พร้อมกันว่า กรมหมื่นนราธิปประพันธ์พงษ์ได้ตั้งพระไทยเอาเรื่องภักตร หม่อมลคร มาแต่งเปนโคลงความตอนนี้ โดยเหตุผลหลายอย่าง คือ
ข้อ ๑ เรื่องชองติแคลนี้มีขึ้นทีหลังเหตุเรื่องภักตรหนี เพราะฉนั้น เรื่องปักษีปกรณัมที่กรมหมื่นนราธิปประพันธ์พงษ์แต่งต้องแต่งทีหลังเมื่อเกิดเหตุเรื่องภักตรหนีแล้ว จะเปนเรื่องที่แต่งไว้แต่เดิมแต่บังเอิญความไปต้องกันเข้ากับเรื่องภักตรหนีนั้นไม่ได้
ข้อ ๒ แม้กรมหมื่นนราธิปประพันธ์พงษ์ว่า เอาเรื่องชองติแคลเปนแบบแต่งเรื่องปักษีปกรณัมนี้ เนื้อเรื่องชองติแคลกับเรื่องปักษีปกรณัมเหมือนกันแต่เพียงตัวลครแต่งเปนสัตว์เดียรฉาน กับมีสัตว์เดี⟨ย⟩รฉานอย่างเดิยวกันทั้ง ๒ เรื่องอยู่บ้าง นอกจากนี้ ความ ๒ เรื่องผิดกันมาก กรมหมื่นนราธิปประพันธ์พงษ์ก็ได้รับเองว่า ได้แก้ไข ไม่ได้เอาเรื่องชองติแคลแท้
