หน้า:มูลเหตุแห่งการสร้างวัดฯ - ดำรง - ๒๔๗๑.pdf/39

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๓๖

"วัดจักรวรรดิ" "วัดระฆัง" "วัดสระเกศ" เป็นตัวอย่าง ที่เรียกว่า วัดหลวง นั้น ไม่ใช่หมายความว่า เป็นวัดพระเจ้าแผ่นดินทรงสร้างทั้งนั้น ถึงวัดผู้อื่นสร้าง ถ้าพระเจ้าแผ่นดินทรงรับบำรุง ก็เรียกว่า เป็นวัดหลวง มีตัวอย่างอยู่ในกรุงเทพฯ นี้เป็นอันมาก เช่น "วัดประยูรวงศ" "วัดพิชัยญาติ" แล "วัดกัลยาณมิตร์" เป็นต้น วัดหลวง จึงหมายความว่า วัดซึ่งตั้งมั่นคงสำหรับพระนคร หรือถ้าจะว่าอิกอย่างหนึ่ง คือ เป็นวัดซึ่งรัฐบาลรับบำรุง เป็นประเพณีแต่เดิมมาจนกาลบัดนี้

๑๒ การบำรุงรักษาวัดซึ่งสร้างขึ้นไว้ ถือว่า เป็นการสำคัญอย่างหนึ่งตั้งแต่โบราณมา พิเคราะห์ตามที่ปรากฎในศิลาจารึกแลจดหมายเหตุ ทั้งกฎหมายอย่างธรรมเนียมที่ยังปรากฏอยู่จนชั้นหลัง ลักษณะจัดการบำรุงมีเป็น ๓ อย่าง คือ

อย่างที่  ถวายกัลปนา คือ พระเจ้าแผ่นดินทรงอุทิศผลประโยชน์ของหลวงซึ่งได้จากที่ดินแห่งหนึ่งหรือหลาย