หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๒
รับเสด็จฯ อาจตรวจพิจารณาดูได้ถนัดกว่าเมื่อไปแต่หนหลัง เป็นเหตุให้เข้าใจว่า ได้ความรู้ข้อซึ่งยังสงสัยอยู่แต่ก่อน พอจะประกอบอธิบายมูลเหตุแห่งการสร้างวัดในประเทศสยามได้ตลอดเรื่อง คิดว่า จะแต่งหนังสือแสดงเรื่องนี้เสนอต่อเพื่อนนักเรียนโบราณคดี ก็พอพระองค์เจ้าธานีนิวัติเสด็จมาชวนข้าพเจ้าให้แสดงปาฐกถาที่สามัคยาจารย์ในปีนี้อีก เห็นเป็นโอกาสอันสมควร จึงได้นำเรื่องสร้างวัดในประเทศสยามมาแสดงเป็นปาฐกถาให้ท่านทั้งหลายฟังในวันนี้.
๒ ตามตำนานของพระพุทธสาสนาว่า ในสมัยพุทธกาล เมื่อสมเด็จพระสักกยมุนีศรีสรรเพ็ชญ์พุทธเจ้าประกาศพระพุทธสาสนาแล้ว ทรงส่งสอนเวไนยสัตว์ในมัชฌิมประเทศอยู่นั้น ผู้ที่ถือพระพุทธสาสนานับถือวัตถุทั้ง ๓ ว่า เป็นหลักของพระสาสนา คือ "พระพุทธเจ้า" ๑ "พระธรรม" ๑ และ "พระสงฆ์" ๑ เพราะวัตถุทั้ง ๓ นี้ประกอบกัน ถ้าขาดแต่อย่างหนึ่ง
