หน้า:ลอยกระทง - สฐกศ - ๒๕๐๐ a.pdf/17

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว

พิธีอย่างไร และของหลวงเรียกว่า ลอยพระประทัป แต่จะมีดอกไม้ธูปเทียนด้วยหรือไม่ ข้าพเจ้าไม่ทราบ คิดว่า ไม่มี มีก็แต่ดวงประทีปเพื่อความสง่างามเท่านั้น เรื่องใส่เงินลงไปในกระทงก็เชื่อว่า ไม่มี ในกฎมนเทียรบาลมีกล่าวถึงพิธีจองเปรียงลดขุดลอยโคมลงน้ำ ลอยโคมในที่นี้จะปรับเข้ากับเรื่องลอยพระประทีปได้หรือไม่ ไม่ทรงแน่พระทัย ในหนังสือนพมาศกล่าวว่า วันเพ็ญเดือน ๑๒ เป็นนักขัตฤกษ์ชักโคมลอยโคม บรรดาชนต่างตกแต่งโคมชักโคมแขวนโคมลอย แล้วเล่นมหสพกันสิ้นสามราตรี ในการนี้ นางนพมาศทำโคมลอยเป็นรูปดอกบัวอุทิศสักการะพระพุทธบาทนัมมหานที โคมลอยรูปดอกบัวจึงปรากฏมาจนเท่าทุกวันนี้ (คือ ถึงวันที่แต่งเรื่องนางนพมาศ) แต่โคมลอยรูปดอกบัวนี้ ราษฎรเปลี่ยนชื่อเรียกว่า ลอยกระทงทรงประทีป.

ถ้าพิจารณาข้อความตามเรื่องของนางนพมาศข้างบนนี้ จะต้องเข้าใจว่า การลอยกระทงแต่เดิมเรียกว่า ชักโคมลอยโคม มีมาก่อนสมัยนางนพมาศแล้ว รูปร่างโคมครั้งนั้นเป็นอย่างไรไม่ทราบ เป็นแต่นางนพมาศมาประดิษฐ์ใหม่ให้เป็นรูปดอกบัว และงานนี้เป็นนักขัตฤกษ์ของราษฎรทั่วไป และเล่นมหรสพต่อ