หน้า:อธิบายเบ็ดเตล็ดฯ พงศาวดารฯ - ดำรง - ๒๔๖๙.pdf/40

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
๓๐

พระนเรศวรถูกไปอยู่เปนตัวจำนำที่เมืองหงสาวดี ทางนี้ข้าราชการจึงยกราชสมบัติถวายสมเด็จพระเอกาทศรถ ๆ ไม่รับราชสมบัติ ว่า สมแด็จพระเชษฐาธิราชยังมีอยู่ จะรักษาราชสมบัติไว้ถวาย ครั้นสมเด็จพระนเรศวรหนีกลับมาได้ สมเด็จพระเอกาทศรถจึงถวายราชสมบัติแก่สมเด็จพระนเรศวร ถ้าเรื่องจริงเปนอย่างว่าในหนังสือคำให้การขุนหลวงหาวัด ก็เปนเหตุอันสมควรแท้ทีเดียวที่สมเด็จพระนเรศวรจะทรงยกย่องสมเด็จพระเอกาทศรถอย่างเปนพระเจ้าแผ่นดินอีกพระองค์ ๑ แต่หลักฐานมีมั่นคงว่า เรื่องจริงมิได้เปนอย่างว่าในหนังสือคำให้การขุนหลวงหาวัด ความจริงสมเด็จพระนเรศวรเสด็จอยู่ในเมืองไทยตลอดรัชกาลสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช แลเมื่อสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราชสวรรคต ได้ทำสงครามกับหงสาวดีหลายครั้งมาแล้ว จะเปนตัวจำนำอยู่ในเมืองหงสาวดีในเวลานั้นไม่ได้เปนอันขาด เพราะฉนั้น ข้อควรสังเกตในพระราชพงศาวดารมีแต่ว่า สมเด็จพระเอกาทศรถเปนพระมหาอุปราชพระองค์แรกที่เปนพระอนุชาของพระเจ้าแผ่นดิน แลเปนพระมหาอุปราชพระองค์เดียวในชั้นกรุงเก่าที่มีเกียรติยศอย่างเปนพระเจ้าแผ่นดิน