หน้า:เทศาภิบาล - ดำรง - ๒๔๙๘.pdf/48

หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
๔๓

ตั้งกรมแร่เกิดด้วยฝรั่งชาวอิตาลีคนหนึ่งชื่อ ลุชาตี ได้รับสัมปทานบัตรทำบ่อแร่ทองคำที่บางตะพาน ฝรั่งคนนั้นไปหาคนเข้าทุนในยุโรป เที่ยวโฆษณาว่า ในเมืองไทยมีบ่อแร่ทองคำเนื้อดีมาก ข่าวแพร่หลาย ก็มีฝรั่งต่างชาติพากันตื่นมาขอสัมปทานจะทำบ่อทองที่แห่งอื่น ๆ ในเมืองไทยยังไม่มีกฎหมายและผู้ชำนาญที่จะเป็นพนักงานในการทำแร่ จึงโปรดให้หาฝรั่งซึ่งเชี่ยวชาญการแร่มาเป็นครู ตั้งกรมแร่ขึ้นในกระทรวงเกษตราธิการเมื่อ พ.ศ. ๒๔๒๔ แต่พวกกรมแร่ไม่รู้ขนบธรรมเนียมในบ้านเมือง ไปทำการงานตามหัวเมืองมักไม่ปรองดองกับเจ้าเมือง กรมการ ถึงสมัยเมื่อข้าพเจ้าเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย จึงโปรดให้โอนกรมแร่จากกระทรวงเกษตราธิการมาเป็นกรมขึ้นกระทรวงมหาดไทย เพื่อให้ปรับกิจการที่เกี่ยวข้องกับหัวเมืองให้เรียบร้อย คั้นถึงปลายรัชกาลที่ ๕ เมื่อทรงตั้งเจ้าพระยาวงศานุประพันธ์เป็นเสนาบดี ก็โอนกลับคืนไปกระทรวงเกษตรฯ ตามเดิม กรมแร่จึงมาขึ้นกระทรวงมหาดไทยอยู่เพียงชั่วคราว

ตัวศาลาลูกขุนในฝ่ายซ้ายซึ่งเป็นสำนักงานกระทรวงมหาดไทยก็มีการเปลี่ยนแปลงหลายอย่าง เพราะเมื่อจัดห้องที่ทำงานเป็นระเบียบเรียบร้อยแล้ว ที่ก็ไม่พอ เมื่อข้าพเจ้ากลับจากตรวจหัวเมือง พูดกับกระทรวงกลาโหมตกลงกันแล้ว จึงไปบอกกระทรวงวังว่า กระทรวงกลาโหมยอมให้ห้องกลางในศาลาลูกขุนแก่กระทรวงมหาดไทย เพราะฉะนั้น ขอให้ย้ายคลังวรอาสน์ไปเสียที่อื่น ก็ได้ห้องกลางมาใช้เป็นห้องที่ประชุมและสำหรับทำการพิธี และโดยปรกติใช้เป็นห้องรับแขกด้วย

ต่อ