หน้า:เอกสารตรวจราชการนครชัยศรี - ดำรง - ๒๕๑๑.pdf/32

๑๖

ปีหนึ่งกว่า ๑๐๐ ชั่ง อิกประการหนึ่งความขัดข้องในมณฑลนี้มีอยู่ด้วยเรื่องภาษีอ้อย จะจัดการตามอย่างหัวเมืองฝ่ายเหนือไม่ได้ คือ ข้างหัวเมืองในมณฑลกรุงเก่า มณฑลนครสวรรค์ แลมณฑลพิศณุโลกย์ ราษฎรปลูกอ้อยแลเขี้ยวน้ำอ้อยขายเอง จัดการเก็บภาษีเรียกจากผู้ปลูกอ้อย คิดตามเนื้อที่ไร่ละ ๔ บาท ๒ สลึงเปนการเรียบร้อย แต่ทางนี้ราษฎรที่ปลูกอ้อยปลูกขายโรงหีบทั้งสิ้น ไม่ได้เขี้ยวเองอย่างหัวเมืองข้างเหนือ โรงหีบต้องเสียภาษีน้ำตาลทรายน้ำอ้อยอยู่แล้ว ถ้าจะเอาแบบหัวเมืองข้างเหนือมาเก็บไร่อ้อยอิกชั้นหนึ่งก็เปนภาษี ๒ ซ้ำ อิกประการหนึ่งพระยาสุนทรบุรี ได้ลองทำบาญชีน้ำตาลที่ทำได้ตามโรงหีบเทียบกับจำนวนน้ำตาลที่ได้เสียภาษี จำนวนน้ำตาลที่เสียภาษีต่ำอยู่กว่าครึ่ง เห็นเปนการรั่วไหลรัฐบาลเสียเปรียบอยู่ จำต้องคิดจัดการแก้ไขวิธีเก็บภาษีน้ำตาลทรายทางนี้อย่างใดอย่างหนึ่ง แลวิธีที่จะจัดใหม่นั้น ได้ปฤกษากับพระยาสุนทรบุรีเห็นว่ามีอยู่ ๒ อย่าง คือ เก็บตามเนื้อที่ปลูกอ้อยอย่างหัวเมืองฝ่ายเหนือ แต่เลิกภาษีน้ำตาลทรายน้ำอ้อยเสียทีเดียวอย่างนี้จะเก็บได้ง่ายแลไม่