เวลาระดูว่างจึงทอดทิ้งไว้ดังนี้ แต่ถึงระดูแล้งจึงจะลงมือซ่อมแซมเมื่อจะลงมือหีบอ้อย ได้พิเคราะห์ดูเครื่องหีบที่ใช้อยู่ทุกวันนี้เปนอย่างจีน ซึ่งคิดใช้มานับด้วยร้อยปี หนักแลไม่สนิทสนม ถ้าคิดทำลูกหีบด้วยเหล็กแลให้มีจักรขบช่วยแรงจะเบาแรงขึ้นได้อิกมาก พิเคราะห์ดูเห็นถึงคิดใช้แรงคนหมุนอย่างเครื่องตีพิมพ์หรือเครื่องทำน้ำมะเน็ด ไม่ต้องใช้แรงสัตว์ได้ โดยจะไม่ถึงเช่นนั้น แต่เพียงคิดทำลูกหีบให้เบาแลให้มีจักรช่วยแรงมากขึ้น ก็จะใช้สัตว์น้อยตัวลงได้กว่าที่ใช้อยู่เปนอันมาก แต่จนใจเปนการเหลือความรู้ จะต้องเอาไว้ปฤกษาอินชะเนียดูต่อไป
ได้ปฤกษากับพวกทำไร่ถึงเรื่องวิธีเก็บภาษีสมพักสรแลเรื่องออกใบจองในเรื่องสมพักศรนั้น ความเห็นของพวกทำไร่ยุติเปนอันเดียวกันหมดว่า ถ้าเก็บตามเนื้อที่ดินเสมอไร่ละสลึงเฟื้อง แล้วแต่ราษฎรจะปลูกผลไม้อย่างใด ๆ ไม่ว่าอย่างนี้จะเปนการสดวก แลจะเปนที่มีน้ำใจแก่คนทำไร่มากด้วยไม่มีการที่จะต้องนำตรวจต้นผลไม้ และไม่ลำบากที่จะต้องต่อล้อต่อเถียงกับเจ้าพนักงาน ว่าโดยอัตราที่เก็บทุกวันนี้ ซึ่งเก็บอยู่เปน ๒ อย่าง คือ เก็บตามที่ดินบ้าง เก็บ
