หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
(๓)
กรุงเทพฯ เมืองตรังกลับเปนเมืองขึ้นเมืองนครต่อไป โคลงโบราณที่พิมพ์ในเล่มนี้ เข้าใจว่า พระยาตรังรวบรวมถวายกรมพระราชวังบวรมหาศักดิพลเสพเวลาเมื่อตัวกลับเข้ามาอยู่ในกรุงเทพฯ
โคลงโบราณที่พิมพ์ในสมุดเล่มนี้ ข้าพเจ้ายังนึกเสียดายอยู่น่อยว่า ยังไม่มีเวลาที่จะสอบค้นประวัติกวีที่มีชื่อเปนผู้แต่งโคลง แลจะเขียนเล่าเรื่องตำนานของโคลงบางบทซึ่งรู้อยู่ตามที่เล่ากันมาอธิบายลงไว้ด้วยไม่ทัน ด้วยการที่สอบไม่สู้ง่ายนัก เปนต้นว่า โคลงที่อ้างว่า เปนพระราชนิพนธ์ ไม่ได้บอกไว้ว่า รัชกาลไหน จะเปนพระราชนิพนธ์สมเด็จพระนารายน์มหาราชฤๅสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกษฐก็เปนได้ จะต้องค้นคว้าหาหลักฐานว่า เปนพระราชนิพนธ์ของพระองค์ไหนแน่ แต่กวีที่มีชื่อบางคนก็พอรู้ได้แน่ เหมือนเช่นพระมหาราชครูนั้น กล่าวกันมาว่า เปนกวีในแผ่นดินสมเด็จพระนารายน์ฯ เปนผู้ตั้งต้นแต่งฉันท์
