หน้า:โฉมหน้าศักดินาไทย (9th ed).pdf/106

หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
จิตร ภูมิศักดิ์  ๑๓๓ 

หมู่กรมกองลงบนข้อมือบ้าง ท้องแขนบ้างของชายฉกรรจ์ผู้นั้นทั้งนี้ เพื่อใช้ต่างบัตรประจําตัวและกันการหลบหนี พวกคนที่ลงทะเบียนสักเลขแล้วนี้ เรียกว่า "เลข" หรือ "เลก" ซึ่งจะต้องเข้าเวรทํางานให้แก่เจ้าขุนมูลนายของตัวเอง ดังจะกล่าวต่อไปข้างหน้า

อัตราศักดินาเท่าที่กล่าวมาแล้วนั้น เป็นเพียงอัตราของพวกเจ้าสําคัญๆ เท่านั้น ยังมีพวกเจ้านายอีกมากมายที่ได้รับบรรดาศักดิ์ (เรียกว่าเจ้ามีชื่อ) และรับราชการในตําแหน่งต่างๆ สําหรับขี่ช้างขี่ม้าประดับยศบารมี และเป็นกองกําลังรักษาโขลงกระบือส่วนพระองค์ เป็นต้นว่า เจ้าพิเทหราช , เจ้าเทวาธิราช, เจ้าทศเทพ ฯลฯ พวกนี้ มีศักดินา ๑,๐๐๐ ไร่ ๘๐๐ ไร่ และ ๕๐๐ ไร่ ตามลําดับ เจ้าพวกนี้มีอยู่ทั้งสิ้น ๒๐ ตําแหน่ง

คราวนี้ก็มาถึงพวกเมียเล็กเมียน้อยของกษัตริย์คือพวกสาวสวรรค์กํานัลในที่รับใช้ทั้งการบ้านการครัว อัตราของพวกนี้ มีดังนี้ :

- สมเด็จพระพี่เลี้ยง (ตําแหน่งท้าววรจันทร์)
ศักดินา ๑,๐๐๐ ไร่
- นางท้าวพระสนมเอกทั้ง ๔ (คือ ท้าวอินทรสุเรนทร์, ท้าวศรีสุดาจันทร์,๖๕ ท้าวอินทรเทวี, ท้าวศรีจุฬาลักษณ์)๖๖
ศักดินา ๑,๐๐๐ ไร่
- แม่เจ้า แม่นาง
ศักดินา ๑,๐๐๐ ไร่
- นักพฤฒิชราฉลองพระโอษฐ์ทั้ง ๔ (คือ ท้าวสมศักดิ์, ท้าวโสภา, ท้าวศรีสัจจา และท้าวอินทรสุริยา)
ศักดินา ๑,๐๐๐ ไร่
- นางสนม นางกํานัล
ศักดินา ๘๐๐ ไร่