หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
จิตร ภูมิศักดิ์ ๑๓๖
พวกวงศ์วานว่านเครือ ท้าวพระยาและข้าราชการอันเป็นผู้ที่ยังมิได้ตัดกิเลสเท่านั้น หากพวกพระภิกษุสงฆ์และนักบวชทั้งปวงก็ได้รับส่วนแบ่งผลประโยชน์จากที่ดินด้วย อัตรามีดังนี้ :
พระครูรู้ธรรม | เสมอนา | ๒,๔๐๐ ไร่ | ||
พระครูไม่รู้ธรรม | เสมอนา | ๑,๐๐๐ ไร่ | ||
พระภิกษุรู้ธรรม | เสมอนา | ๖๐๐ ไร่ | ||
พระภิกษุไม่รู้ธรรม | เสมอนา | ๔๐๐ ไร่ | ||
สามเณรรู้ธรรม | เสมอนา | ๓๐๐ ไร่ | ||
สามเณรไม่รู้ธรรม | เสมอนา | ๒๐๐ ไร่ | ||
พราหมณ์รู้ศิลปศาสตร์ | เสมอนา | ๔๐๐ ไร่ | ||
พราหมณ์มัธยม | เสมอนา | ๒๐๐ ไร่ | ||
ตาปะขาวรู้ธรรม | เสมอนา | ๒๐๐ ไร่ | ||
ตาปะขาวมิได้รู้ธรรม | เสมอนา | ๑๐๐ ไร่ |
(๔) อัตราสําหรับไพร่หรือประชาชน
ในพระอัยการเบ็ดเสร็จ (เพิ่มเติม) ซึ่งตราไว้ตั้งแต่สมัยพระเจ้าอู่ทองรามาธิบดีที่ ๑ (พ.ศ. ๑๙๐๓) ก็ได้มีข้อความประกาศไว้ชัดแจ้งว่า : "ที่ในแว่นแคว้นกรุงเทพพระมหานครศรีอยุธยามหาดิลกภพนพรัตนราชธานีบุรีรัมย์ เป็นที่แห่งพระเจ้าอยู่หัว หากให้ราษฎรทั้งหลายผู้เป็นข้าแผ่นดินอยู่ จะได้เป็นที่ราษฎรหามิได้" ฉะนั้นพวกราษฎรผู้เป็นข้าแผ่นดินที่อาศัยแผ่นดินท่านอยู่ จึงไม่มีสิทธิ์มีเสียงอะไร นอกจากยอมรับเอาอัตรานี้ เข้าไว้ด้วยความขมขื่น
ไพร่หัวงาน | มีศักดินา | ๒๕ ไร่ | ||
ไพร่มีครัว | มีศักดินา | ๒๐ ไร่ | ||
ไพร่ราบ | มีศักดินา | ๑๕ ไร่ | ||
ไพร่เลว | มีศักดินา | ๑๐ ไร่ |