เครื่องมือเครื่องใช้ในการผลิตของชาวนาในระบบศักดินาที่ได้พัฒนามาช่วงระยะหนึ่งนั้นได้พัฒนามาจนถึงขั้นสุดยอด และชะงักงันลงโดยเด็ดขาด การใช้หัวผาลไถที่ทำด้วยเหล็กเป็นพัฒนาการขั้นสุดยอดของไถ การพัฒนาขั้นต่อไปถ้าจะมีก็คือการไถด้วยเครื่องจักรกลเท่านั้น ซึ่งนั่นก็อยู่นอกเหนือไปจากความสามารถของระบบผลิตศักดินา, การใช้ปุ๋ยที่พวกชาวนารู้จักใช้ก็มาหยุดชะงักที่การใช้ปุ๋ยธรรมชาติ การใช้ปุ๋ยวิทยาศาสตร์อันเป็นระบบการค้นคิดของปัญญาชนของพวกชนชั้นกลางอยู่นอกเหนือจากความสามารถของพวกเขา, การรู้จักใช้สัตว์ช่วยในการลากจูงไถคราด เป็นการพัฒนาชั้นสูงสุดของการใช้แรงงานช่วยของระบบผลิตศักดินา, การทำนาโดยพึ่งน้ำฝน หรือพึ่งการขุดคลองทดน้ำตามแบบธรรมชาติ เป็นการพัฒนาขั้นสูงสุดของงานด้านชลประทานของระบบศักดินา ฯลฯ ด้วยเหตุนี้ ผลิตผลของระบบศักดินาจึงเพิ่มพูนและก้าวหน้ามาจนถึงขั้นสุดยอด เพียงการรู้จักใช้เครื่องมือเหล็ก, การใช้ปุ๋ยธรรมชาติ, การใช้แรงงานสัตว์, การทำนารอฝนหรืออาศัยการขุดคลองระบายน้ำ ฯลฯ นั่นก็คือการพัฒนาของระบบผลิตนี้ ได้สะดุดชะงักงันลงโดยสิ้นเชิง ไม่อาจจะพัฒนาต่อไปอีกได้ พูดง่ายๆ ก็คือระบบผลิตศักดินาได้กำหนดเส้นตายของมันเองไว้เช่นเดียวกับระบบผลิตอื่นๆ ดังนั้นเมื่อการอุตสาหกรรมและการใช้เครื่องจักรกลถือกำเนิดขึ้น การผลิตทางเกษตรของพวกชาวนาจึงถูกทอดทิ้งอยู่ในสภาพล้าหลัง
ในอีกด้านหนึ่ง การขูดรีดอย่างหนักหน่วงของพวกศักดินาเจ้าที่ดิน หรือเจ้าขุนมูลนายซึ่งขูดรีดถึงสามชั้น (ดังกล่าวแล้วในข้อ ๕) ทำให้ชาวนาผลิตได้ผลไม่เพียงพอบริโภค เพราะต้องถูกขูดรีดไปอย่างหนักหน่วง ครั้นจะเพิ่มผลิตผลหรือจะพัฒนาเครื่องมือเครื่อง
