ที่ยิ่งใหญ่ที่สุด คือการปฏิวัติของชนชั้นกลางในประเทศฝรั่งเศสเมื่อ ค.ศ. ๑๗๘๙
แต่อย่างไรก็ดีขอให้สังเกตว่า อวสานของระบบศักดินาที่ถูกจัดการโดยชนชั้นกลางนี้ เป็นเพียงอวสานแห่งอํานาจทางการเมืองเท่านั้น แต่ในทางการผลิตในด้านเกษตรแล้วศักดินายังคงมีซากเดนแห่งการขูดรีดและกดขี่เหลืออยู่โดยสมบูรณ์ ที่ดินอันเป็นปัจจัยสําคัญในการผลิตยังตกอยู่ในมือของชนชั้นศักดินาอย่างบริบูรณ์เช่นเดิม ทั้งนี้ เพราะไม่มีการปฏิรูปที่ดิน ดังนั้นสิ่งที่พวกชนชั้นศักดินาสูญเสียไป จึงเป็นสถาบันแห่งคณะกรรมการจัดสรรดูแลผลประโยชน์ของตนเท่านั้นเอง ศักดินาซากเดนที่ยังตกค้างอยู่เหล่านี้ ยังคงต่อสู้ช่วงชิงอํานาจในสถาบันการเมืองต่อไปอย่างยืดเยื้อทรหด การต่อสู้ทางชนชั้นระหว่างศักดินากับกระฎุมพีหรือชนชั้นกลางจึงยังมิได้สิ้นสุดลงตรงการปฏิวัติประชาธิปไตยกระฎุมพี (Bourgeois-democratic Revolution) และแน่นอนในระยะนี้ ชาวนาทั้งมวลก็ยังคงถูกขูดรีดโดยชนชั้นเจ้าที่ดินอยู่ต่อไป แม้รูปแบบของการขูดรีดจะเปลี่ยนไปไม่หนักหน่วงเท่าเดิม แต่ถึงกระนั้นชาวนาก็ยังคงอยู่ในสภาพล้มลุกคลุกคลาน และล้มละลายเช่นที่เคยเป็นมา
ทางเดียวที่ชนชั้นชาวนาจะต่อสู้จนได้ชัยชนะ และสามารถปลดแอกศักดินาออกจากบ่าตนได้ ก็คือเข้าร่วมการต่อสู้ของชนกรรมาชีพ และยอมรับการนําอันมีการจัดตั้งอย่างมีระเบียบของชนกรรมาชีพเท่านั้น หาใช่การเข้าร่วมในขบวนการต่อสู้ของชนชั้นกลางผู้ทรยศหักหลังหันไปประนีประนอมกับชนชั้นศักดินาในภายหลังไม่!
ง. ลักษณะทางวัฒนธรรมของระบบศักดินา
ลักษณะทางวัฒนธรรม หรืออีกนัยหนึ่ง ลักษณะทางรูปแบบ
