หน้านี้ยังไม่ได้พิสูจน์อักษร
จิตร ภูมิศักดิ์ ๑๐๙
ไทยจากระบบทาสมาสู่
ระบบศักดินา
ระบบศักดินา
ไทยได้ผ่านพ้นระบบทาส และเริ่มเข้าสู่ระบบศักดินาตั้งแต่เมื่อไหร่? ปัญหานี้ ต้องสันนิษฐานเอาด้วยอัตวิสัยเพราะหาหลักฐานไม่ได้ การเดาที่ใกล้เคียงที่สุดก็คือ ไทยผ่านพ้นระบบทาสและย่างเข้าสู่ระบบศักดินาก็ตรงตอนหัวเลี้ยงหัวต่อก่อนตั้งอาณาจักรสุโขทัยนั่นเอง
รัฐทาสของไทยสมัยก่อนหัวเลี้ยงหัวต่อนี้ ต้องตกเป็นเมืองขึ้นของรัฐทาสเขมร ดังได้กล่าวมาแล้วและแน่นอนพวกผู้ครองรัฐทาสของไทยในครั้งนั้นได้ต่อสู้กับรัฐทาสของเขมรอย่างทรหด รัฐทาสของไทยคงจะได้อํานาจอิสระคืนมาอีกครั้งในตอนที่อาณาจักรเขมรถูกพวกจามรุกรานใน พ.ศ. ๑๗๒๐ ในคราวนั้นกองทัพจามขยี้เมืองหลวงของเขมรเสียย่อยยับไม่ผิดอะไรกับการปล้นสะดม
