| Vol. 1 เล่ม ๑ | บางกอก เดือนสิบเบ็ด แรมสิบสี่ค่ำ จุลศักราช ๑๒๒๗ | Oct. 19th 1865 กฤษศักราช ๑๘๖๕, | ใบที่ ๑๖ No. 16 |
๏ คนที่ดูในหัวข้อนี้ก็คงจะถามว่า, เมืองยูในทิศเทศมีกระสัตริย์ฤๅ. ได้ยินข่าวเปนความปะรำปะราว่ามาว่า, ไม่มีกระสัตรีย์, มีแต่เปรศซิเดนต์ที่ฝูงราษฎรจัดเลือกตั้งขึ้นไว้, ให้เปนเจ้าเมืองสี่ปี, เมื่อครบแล้วก็จัดเลือกใหม่. ที่เข้าใจดั่งนั้นก็ถูกบ้างผิดบ้าง. แต่เมืองยูในทิศเทศไม่มีคนเปนกระสัตรรีย์ก็จริง, มีแต่กอนสติติวซัน คือ กดหมายอย่างหนึ่ง สั้น ๆ เปนแบบอย่างสำรับจะให้เจ้าเมืองรักษาตัวแลรักษาเมืองตามกดหมายนั้น. เมื่อตั้งขึ้นเปนเจ้าเมือง ก็ต้องษาบาลตัวว่า จะรักษาบทกอนสติติวซันให้ถี่ท่วนตามสติปัญญาแลกำลังอันครบรีบูรณของตัว. แลหัวเมืองยูในทิศเทศทั้งปวงก็ได้ปฏิญาณตัวไว้, เปนใจความว่า, จะให้บทกอนสตติติวซันตั้งไว้เปนต่างกระษัตรีย์. ถ้าแม้นเปรศซิเดนต์จะหักทำลายกอนสติติวซันเมื่อใด ก็คงจะเปนโทษใหญ่เมื่อนั้น. ถ้าหัวเมืองใด ๆ เอาใจออกหากจากกอนสติตัวซันนั้น ก็จัดได้ชื่อว่าเปนขบถ. ฝูงราษฎรหัวเมืองทั้งปวงนั้นเปนผู้จัดเลือกตั้งบทกอนสติติวซันขึ้นเปนใหญ่แทนกระษัตรีย์. แลราษฎรทั้งปวงได้เลือกคนตั้งเปนเปรศซิเดนต์, สำรับจะป้องกันรักษาบทกอนสติติวซันให้มั่นคง.
๏ ที่นี้ ข้าพเจ้าจะสำแดงให้ท่านทั้งปวงรู้ว่า กอนสติติวซันนั้นเปนอย่างไร. ข้าพเจ้าได้แปลออกเปนภาษาไทยตรง ๆ. บางที่แปลยาก จะเข้าใจก็ยาก, แต่ข้าพเจ้านึกเหนว่า ท่านทั้งหลายจะภอใจอ่านตรึกตรองดูกระษัตรีย์เมืองยูในทิศเทศบ้างดอกกระมัง. ถ้าเหนข้อใดบทใดมีสำคัญเปนเล็บนิ้ววงกันฉนี้, ( ) ก็ให้เข้าใจว่า เปนแต่คำอธิบายความดอก.
๏ ข้าพเจ้าทั้งหลาย, คือ ฝูงราษฎรแห่งเมืองยูในติศเทศ, เพื่อประสงค์จะได้กระทำให้เมืองของเรา, เปนอันอนึ่งอันเดียวกันกว่าแต่ก่อน, แลให้ตั้งมั่นคงในการยุตติธรรม, แลให้ความศุขในบ้านเมืองเราจำเริญขึ้น, แลจัดแจงการเพื่อจะได้ปอ้งกันเมืองเราไว้ทุกเมือง, เปนธุระอันเดียวกัน, แลเพื่อจะได้บำรุงซึ่งความศุขทุก ๆ หัวเมือง, แลรักษาซึ่งความเจริญแห่งลิเบอติ, (คือ ความเปนอัครแก่ตัว) สำหรับตัวข้าพเจ้าทั้งหลาย, แลลูกหลานเหลนของข้าพเจ้าทั้งหลาย, เราจึ่งได้ตั้งบทกอนสติติวซันนี้ไว้, ให้มั่นคง, สำหรับเมืองยูในติศเทศแห่งอเมริกา.
๏ ข้อที่หนึ่ง. แต่บันดาอำนารถสำหรับเมือง, ที่บทกอนสติติวซันนี้จะยอมให้ตั้งนั้น, ก็คงจะให้อยู่ในคอนเคร็ศ, (คือ ที่ท่านผู้ว่าราชการทั้งหลาย, แห่งเมืองยูในติศเทศประชุมกัน.) แลคอนเคร็ศนั้น, จะแบ่งออกเปนสองจำพวก. คือ พวกเซ็นเอ็ด พวหนึ่ง, แลพวกเร็บรีเซ็นเตติฟ พวกหนึ่ง.
๏ ข้อที่หนึ่ง. พวกเร็บรีเซ็นเตติฟนั้น, จะเปนคนที่ราษฎรในหัวเมืองทั้งปวง, ได้ตั้งไว้ครบสองปีแล้วตั้งที่หนึ่งทุก ๆ ปี. แลผู้ที่สำหรับเลือกตั้งเร็ปรีเซ็นเตติฟนั้น, คือ พวกราษฎรที่หัวเมืองทั้งปวงเหนมีลักขณะภอควรที่จะให้เขาเข้าในการเลือกขุนนางจำพวกใหญ่, สำหรับที่ว่าราชการในหัวเมืองทุกหัวเมืองนั้นเอง.
๏ ข้อที่สอง. ห้ามมิให้ผุ้ใดผู้หนึ่ง, เปนเร็บรีเซ็นเตติฟ, ที่อายุศม์ไม่ถึง ๒๕ ปีแล้ว, แลที่ไม่ได้เปนชาวเมืองยูในติศเทศท่วน ๗ ปี, แลที่ไม่ได้เปนชาวประเทศหัวเมืองอันนั้น, เมื่อขณะเขาเลือกตัวตั้งไว้นั้น.
๏ ข้อที่สาม. ทุกหัวเมืองทั้งปวง, จะให้มีพวกเร็บรีเซ็นเตติฟ, แลจะให้เก็บภาษี, สำหรับไช้ในการเมืองยูใน
