ทวยเทพ หมู่มนุษย์ และส่ำสัตว์มากมาย แต่ละคนมาเป็นกลุ่มใหญ่ ไม่ว่าจะใช้ภาษาอันใด ก็สามารถเข้าใจถ้อยคำขององค์ปาฐก และกระทั่งนกบนฟ้า และสิงห์สาในทุ่ง ก็รับรู้ได้ดุจกันว่า ผู้ทรงปัญญากำลังกล่าวแก่ตน พระองค๋ทรงพำนักในแคว้นพนารสเป็นเวลานาน โดยทรงรวบรวมชายหญิงจำนวนหนึ่งซึ่งตั้งใจจะทำตามที่ตรัสไว้รอบ ๆ พระองค์ ครั้นฤดูฝนพ้นผ่าน พระองค์ก็ทรงกระจายพวกเขาออกไป โดยทรงส่งคนเหล่านั้นไปในทุกสารทิศเพื่อนำพาพระโอวาทของพระองค์ไปสู่ผู้ใดก็ตามที่ได้พบเจอ ส่วนพระองค์เองนั้นเสด็จไปยังประเทศถิ่นเดิมของพระองค์ ด้วยพระบิดาได้ส่งคนมาแจ้งว่า บัดนี้ ทวีพระชันษามากแล้ว และใคร่จะได้เห็นพระโอรสอีกสักหนก่อนวายพระชนม์ พระเจ้าอาของโคตมะโกรธกริ้วต่อโคตมะยิ่งนัก และเมื่อโคตมะเสด็จถึงเมืองที่พระบิดาทรงอาศัยอยู่ เหล่าพระเจ้าอาก็หาได้ถวายอาหารแก่โคตมะไม่ ฉะนั้น ครั้นเช้าตรู่ โคตมะก็ทรงบาตรและเสด็จออกไปขออาหารประจำวัน เมื่อพระบิดาได้สดับเรื่องนี้ ก็มีความพิโรธเป็นกำลัง ด้วยทรงเห็นว่า น่าอดสูที่ราชกุมารจะมาเดินดุจขอทานสามัญชนเที่ยวขอบริจาคจากบ้านหนึ่งสู่อีกบ้านหนึ่ง พระเจ้าแผ่นดินจึงทรงไปพบพระพุทธเจ้าและกล่าวบริภาษพระองค์ แต่แล้วไม่ช้า ความโมโหโกรธาก็ปลาสนาการไปในความรัก และพระบิดาก็ทรงนำพาพระราชบุตรมาสู่ราชวังพลางอุ้มบาตรของบุตรมาด้วย
ผู้คนในวังต่างออกันรอเข้าเฝ้า แต่พระชายาของโคตมะเล่ากลับประทับอยู่ในห้องของตนเพื่อรอพระองค์มาหายังที่ที่พระนางจะให้การต้อนรับได้โดยลำพัง ในไม่ช้าโคตมะก็ทรงถามถึงพระนาง และเมื่อทรงทราบว่า พระนางอยู่แห่งหนใด ก็เสด็จไปหาโดยมีสาวกไม่กี่รูปติดตามไปด้วย ทันทีที่พระชายาได้พบพระองค์ พระนางก็ล้มลงกันแสงกับพระบาท แทบไม่ต้องมองพระนางก็รู้สึกได้ด้วยอาการใดอาการหนึ่งว่า พระองค์ทรงเปลี่ยนไปแล้ว พระองค์
