ประกาศพระราชบัญญัติและพระราชกำหนดต่าง ๆ รัชกาลที่ 6/เล่ม 1/เรื่อง 1

พระราชบัญญัติสมุหมนตรี
รัตนโกสินทร ๑๒๙

มีพระบรมราชโองการดำรัสเหนือเกล้าฯ ว่า ข้าราชการผู้ที่ได้เคยทรงพระกรุณาใช้สอยเปนที่ไว้วางพระราชหฤทัยได้นั้น ข้างฝ่ายทหารก็ได้ทรงเลือกสรรให้เข้ารับราชการในตำแหน่งราชองครักษ์พิเศษบ้าง ประจำการบ้าง ซึ่งเปนตำแหน่งรับราชการในที่ใกล้ชิดพระองค์ มีเครื่องหมายราชองครักษ์เปนสำคัญ ดังแจ้งอยู่ในพระราชบัญญัติราชองครักษ์ รัตนโกสินทร์ศก ๑๑๗ นั้นแล้ว แต่ข้างฝ่ายพลเรือนยังหามีเครื่องหมายไม่ จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตราพระราชบัญญัติไว้ดังนี้

มาตราพระราชบัญญัตินี้ให้มีนามว่า พระราชบัญญัติสมุหมนตรี รัตนโกสินทร์ ๑๒๙

มาตราเมื่อจะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งผู้ใดเปนสมุหมนตรี จะได้มีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งเฉภาะอธิบดีกรมพระอาลักษณ์ฤๅเฉภาะเสนาบดีเจ้ากระทรวงซึงผู้นั้นรับราชการอยู่ในกระทรวงนั้น ๆ ถ้ามีพระบรมราชโองการดำรัสสั่งเสนาบดีเจ้ากระทรวง ๆ ต้องมีหมายมายังกรมพระอาลักษณ์ เพื่อจะได้ส่งเครื่องหมายตำแหน่งไปยังผู้นั้น แลลงแจ้งความตั้งสมุหมนตรีในหนังสือราชกิจจานุเบกษา

มาตราเครื่องหมายตำแหน่งสมุหมนตรีนี้เปนเข็มอักษรพระบรมนามาภิไธยย่อ มีรัสมีแลมีมงกุฎเหนืออักษร ให้เรียกว่า เข็มสมุหมนตรี สำหรับติดอกเสื้อเบื้องขวา

มาตราถ้าผู้ใดได้รับพระราชทานเข็มสมุหมนตรี แลได้ลงแจ้งความตั้งในหนังสือราชกิจจานุเบกษาแล้ว จึงควรนับว่าผู้นั้นเปนสมุหมนตรี

มาตราให้ผู้ที่เปนสมุหมนตรีมีเกียรติยศเสมอราชองครักษ์พิเศษ

มาตราให้เปนที่เข้าใจว่า ตามพระราชบัญญัติสมุหมนตรีนี้เปนแต่มีพระราชประสงค์จะพระราชทานเครื่องหมายแก่ผู้ที่ไว้วางพระราชหฤทัยเท่านั้น เพราะฉนั้นการที่จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งผู้ใด ๆ เป็นสมุหมนตรีนั้น ไม่เกี่ยวกับตำแหน่งฤๅยศบรรดาศักดิ์อย่างใด ๆ จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ตั้งได้ทุกชั้นบุคคลตามพระราชอัธยาไศรย

มาตราผู้ที่เปนสมุหมนตรีนี้จะได้ดำรงเกียรติยศอยู่ตลอดเวลาที่พอพระราชหฤทัย จะทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ออกจากสมุหมนตรีเมื่อใด ๆ ก็ได้ด้วยลงแจ้งความในหนังสือราชกิจจานุเบกษาเปนสำคัญ

มาตราให้อธิบดีกรมพระอาลักษณ์เปนเจ้าน่าที่รักษาเข็มสมุหมนตรี แลรักษาพระราชบัญญัตินี้ให้เปนไปตามสมควร ๚

ประกาศมาณวันที่ ๑๑ ธันวาคม รัตนโกสินทร ๑๒๙