ประกาศพระราชบัญญัติและพระราชกำหนดต่าง ๆ รัชกาลที่ 6/เล่ม 1/เรื่อง 33

ประกาศเลิกธรรมเนียมปล่อยนักโทษ
ในการเปลี่ยนแผ่นดินใหม่

มีพระบรมราชโองการดำรัสเหนือเกล้าฯ สั่งว่า เปนราชประเพณีโบราณเมื่อเปลี่ยนรัชกาลใหม่ พระเจ้าแผ่นดินได้ทรงเลือกปล่อยนักโทษให้พ้นจากเวรจำไปตามสมควร ทรงพระราชดำริห์ว่า ประเพณีเช่นนี้ที่เปนไปในโบราณกาลก็ชอบอยู่ เพราะนักโทษแต่ก่อนเมื่อต้องจำคุกแล้ว ไม่ว่าโทษหนักฤๅเบาอย่างใด ต้องจำคุกโดยไม่มีกำหนด แล้วแต่พระราชอัธยาไศรยของพระเจ้าแผ่นดินจะโปรดเกล้าฯ ให้พ้นโทษเมื่อใด ครั้นมาในรัชกาลของสมเด็จพระชนกาธิราช พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ผู้ที่ต้องจำคุกมีกำหนดโทษตามสมควร แลได้ทรงจัดระเบียบพระราชกำหนดกฎหมายด้วยแบบแผนของประเทศที่รุ่งเรืองแล้ว ธรรมเนียมปล่อยนักโทษในสมัยกาลที่เปลี่ยนแผ่นดินเช่นนี้กลับทำให้นักโทษบางจำพวกนิยมในการที่พระเจ้าแผ่นดินสวรรค์คต เปนธรรมเนียมที่ล่วงเวลาอันสมควรเสียแล้ว แต่ในการพระบรมราชาภิเศกทั้งนี้ยังไม่ได้ประกาศยกเลิกธรรมเนียมปล่อยนักโทษไว้แต่ก่อน จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้ากระทรวงต่าง ๆ สำรวจทำบาญชีนักโทษที่สมควรจะปล่อยให้พ้นโทษไปได้ขึ้นกราบบังคมทูลพระกรุณา ได้พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้ปล่อยนักโทษเหล่านั้นไปเปนราย ๆ แล้ว ตั้งแต่บัดนี้ไปโปรดเกล้าฯ ให้บัญญัติไว้ว่า ให้ยกเลิกธรรมเนียมปล่อยนักโทษในการเปลี่ยนแผ่นดินใหม่เสีย ๚

ประกาศมาณวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน รัตนโกสินทร์ ๑๒๙ เปนวันที่ ๑๕ ในรัชกาลปัตยุบันนี้