ประกาศพระราชบัญญัติและพระราชกำหนดต่าง ๆ รัชกาลที่ 6/เล่ม 6/เรื่อง 62

ประกาศห้ามไม่ให้เอานามพระมหานคร
แลไม่ให้เอาศัพท์ที่ใช้เปนพระบรมนามาภิธัย
มาใช้เปนนามสกุล

มหาเสวกโท พระยาศรีสุนทรโวหาร ผู้ช่วยราชเลขานุการ รับพระบรมราชโองการใส่เกล้าฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ดำรัสสั่งว่า ได้ทอดพระเนตร์เห็นนามผู้หนึ่งใช้นามสกุลของตนว่า "รามบุต" แลอีกผู้หนึ่งใช้นามสกุลว่า "เทพนคร" ทรงพระราชดำริห์ว่า ศัพท์ "ราม" นี้เปนศัพท์สำหรับใช้เปนพระบรมนามาภิธัยของพระเจ้าแผ่นดินทั่วไป แลคำว่าเทพนครนี้ก็เปนสามัญนาม คือว่า ถ้าเมืองใดเปนราชธานี ก็เรียกเมืองนั้นว่าเทพนครได้ อันศัพท์ที่เปนพระบรมนามาภิธัยแลนามเมืองที่เปนราชธานีเช่นนี้หาสมควรที่สามัญญชนจะเอามาใช้เปนนามสกุลของตนไม่

จึงมีพระบรมราชโองการดำรัสเหนือเกล้าฯ ให้ประกาศห้ามอย่าให้ผู้หนึ่งผู้ใดเอาศัพท์ที่เปนพระบรมนามาภิธัยตั้งฤๅเอามาประกับศพท์อื่นตั้งเปนนามสกุลของตน แลห้ามมิให้ผู้หนึ่งผู้ใดตั้งนามสกุลของตนให้พ้องกับนามเมืองซึ่งเคยเปนราชธานีมาแล้วแต่ก่อนฤๅในปัจจุบันนี้ ห้ามมิให้ผู้หนึ่งผู้ใดตั้งนานสกุลของตนว่าเทพนครด้วย เว้นแต่พระราชทานพระบรมราชานุญาตพิเศษ ส่วนผู้ที่ตั้งนามสกุลของตนไว้แล้วเกณฑ์ที่ต้องห้ามตามประกาศนี้โดยมิได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตพิเศษไซร้ ก็ให้รีบถอนนามสกุลนั้นเสีย

ได้จดศัพท์ที่ใช้เปนพระบรมนามาภิธัยแลนามราชธานีไว้ข้างท้ายประกาศนี้พอเปนอุทาหรณ์ด้วย

ประกาศมาณวันที่ ๒ มีนาคม พระพุทธศักราช ๒๔๕๘ เปนวันที่ ๑๙๓๙ ในรัชกาลปัตยุบันนี้

รายนามเมืองในเกณฑ์ห้าม
ตามประกาศพระบรมราชโองการ เรื่อง ใช้นามสกุลพ้องกับนามพระมหานคร
นามต้องห้าม หมายเหตุ
๑. เทพนคร ตั้งแต่ ๑ ถึง ๑๒ เปนศัพท์ที่ใช้
เรียกนามเมืองหลวง คือ ที่เสด็จ
สถิตของพระเจ้าแผ่นดินและตั้งรัฐบาล
ไม่จำกัดสำหรับเมืองใดโดยจำเภาะ
๒. มหานคร
๓. ราชนคร
๔. กรุงเทพ
๕. กรุงศรี
๖. เทพธานี
๗. มหาธานี
๘. ราชธานี
๙. เทพบุรี
๑๐. มหาบุรี
๑๑. นครหลวง
๑๒. นครธม
๑๓. อยุธยา (หรืออยุทธยา) ตั้งแต่ ๑๓ ถึง ๑๕ เปนศัพท์ที่
ใช้เรียกกรุงเก่าและกรุงรัตนโกสินทร์
๑๔. อโยธยา
๑๕. อโยฌิยา
ในเขตร์พระมหานคร
๑๖. รัตนโกสินทร นามกรุงเดี๋ยวนี้
๑๗. บางกอก
๑๘. ธนบุรี
ในมณฑลกรุงเก่า
๑๙. ทวารวดี (หรือ ทวาราวดี) นามกรุงเก่า
๒๐. เทพทวาราวดี
๒๑. กรุงเก่า
๒๒. ลพบุรี
๒๓. สิงหบุรี
๒๔. สรรคบุรี
ในมณฑลนครสวรรค์
๒๕. นครสวรรค์
๒๖. ไชยนาท (หรือ ชัยนาท)
๒๗. กำแพงเพ็ชร์
ในมณฑลพิศณุโลก
๒๘. พิศณุโลก นามเมืองพิศณุโลก
๒๙. โอฆะบุรี
๓๐. พิจิตร
๓๑. พิไชย
๓๒. สุโขทัย
๓๓. สวรรคโลก นามเมืองสวรรคโลก
๓๔. ศรีสัชชนาลัย
๓๕. เพ็ชรบูรณ์
ในมณฑลอุบลราชธานี
๓๖. อุบลราชธานี
ในมณฑลนครราชสีมา
๓๗. นครราชสิมา นามเมืองนครราชสีมา
๓๘. โคราช
ในมณฑลปราจิณบุรี
๓๙. ปราจิณบุรี (หรือ ปาจิณ)
ในมณฑลจันทบุรี
๔๐. จันทบุรี นามเมืองจันทบุรี
๔๑. จันทบร
ในมณฑลนครศรีธรรมราช
๔๒. นครศรีธรรมราช นามเมืองนครศรีธรรมราช
๔๓. นคร
๔๔. ศรีธรรมราช
๔๕. สิริธรรม
๔๖. สงขลา
๔๗. พัทลุง
ในมณฑลสุราษฎร์
๔๘. ชุมพร
๔๙. ไชยา
ในมณฑลราชบุรี
๕๐. ราชบุรี
๕๑. เพ็ชรบุรี แหล่งเดิมของราชินิกูล จึงต้องรวมไว้ในเกณฑ์ห้าม
๕๒. บางช้าง
๕๓. อัมพวา
ในมณฑลนครไชยศรี
๕๔. นครปฐม ต้องลงเกณฑ์เพราะเปนราชสำนัก
๕๕. นครไชยศรี นามเมืองนครไชยศรี
๕๖. นครไชยศิลป์
๕๗. ศรีวิไชย
๕๘. ศิริไชย
๕๙. สุพรรณบุรี นามเมืองอู่ทอง
๖๐. อู่ทอง
๖๑. สุวรรณภูมิ (สุพรรณภูมิ)
ในมณฑลพายัพ
๖๒. เชียงใหม่ นามนครเชียงใหม่
๖๓. นวรัฐ นพรัฐ นวราษฐ ฯลฯ
๖๔. นพิสี
๖๕. นครลำพน นามนครลำพูน
๖๖. ลำภนไชย
๖๗. หริภุญไชย
๖๘. เชียงราย
๖๙. เชียงแสน
๗๐. ห้างหลวง
ในมณฑลมหาราษฎร์
๗๑. นครลำปาง
๗๒. นครน่าน