หน้า:กม ร ๕ (๑) - ๒๔๓๖.pdf/29

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
เล่ม ๑
17
ลักษณตรวจคลอง

ล้อมเรือสูง ๆ แลเรือกำลังใหญ่ไปจอดซื้อขายในลำคลองเล็กให้คับคลองกีดทางเรือไปมาเช่นว่าในข้อ ๔ นั้นแล้ว เพราะมิใช่ลำคลองของตัวขุดไว้ใช้แต่เฉภาะตัวเอง เปนคลองสำหรับแผ่นดินราษฎรย่อมอาไศรยใช้เรือไปมาด้วยกันทั่วพระราชอาณาเฃตร์ เพราะฉนั้น จึ่งให้มีธรรมเนียมบังคับไว้มิให้เสียประโยชน์ทั้งเรือจอดประจำท่าค้าขายแลเรือไปมาด้วยกันทั้งสองฝ่าย ถ้าแลผู้ใดมิฟัง ขืนกระทำให้ผิดจากธรรมเนียมที่ตั้งบังคับไว้ นายคลองแลพวกตรวจตรารักษาคลองพบปะ แลมีผู้มาร้องต่อนายคลอง จะเอาตัวผู้กระทำผิดธรรมเนียมเปนโทษ

มาตราว่า เรือลูกค้าใหญ่น้อยทั้งปวงแจวพายถ่อ ฤๅขึ้นบลติ่งคลองลาก ฤๅแล่นใบไปมากในลำคลองใหม่เก่าใหญ่น้อยแห่งหนึ่งแห่งใด ก็ให้พึงเข้าใจธรรมเนียมที่หลีกอย่าให้โดยกันให้ชัดเจน ด้วยคนถือท้ายเรือพาย เรือแจว เรือลาก เรือแล่นใบ ก็ย่อมหันน่าไปข้างหัวเรอของตัวทุกคน ถ้าเรือไปมาสวนกันบังคับให้หลีกกันนั้น คือ ให้วาด ฤๅบาย ฤๅให้เหหัวเรือไปข้างขวางมือของคนถือท้ายในเรือฃองตัวเองทั้งสองฝ่าย เพราะเหตุจะให้หลีกกันไปข้างขวามือของตัวเองทั้งสองฝ่าย ถ้าเปนเวลามืดค่ำ ก็ให้ร้องบอกกันแต่เพียงว่าขวามือทั้งสองฝ่ายทั้งเรือไป