หน้า:กม ร ๕ (๑) - ๒๔๓๖.pdf/37

เล่ม ๑

25

ลักษณทำสารกรมธรรม

ปล่อยตัวไป บางทีทาษค่าตัวน้อย นายเงินกดขี่ให้ทำสารกรมธรรมให้เงินมากขึ้นไป ทาษกลัวก็ต้องจำใจทำให้ก็มีบ้าง แลนายเงินกับทาษคิดอุบายยักย้ายฉ้อกันหลายอย่างต่าง ๆ มีอยู่โดยมาก ยากที่จะพิจารณาได้ความจริง เพราะช่วยไถ่ขายตัวหามีที่คำนับให้รู้เหนเปนพยานไม่ แลพระราชกำหนดกฎหมายแต่ก่อนก็มีอยู่ว่า ถ้าผู้ใดเข็นใจขาดแคลนไม่คุ้นเคยกัน ก็ให้ผู้ช่วยไถ่พาผู้ขายนายประกันเรือนเบี้ยไปยังลูกขุนณศาลหลวง ให้ซักไซ้ไล่เลียงผู้ขายนายประกันเรือนเบี้ย ถ้าไม่ได้เปนลูกเมียคาไทยของผู้ใด ก็ให้ช่วยไถ่กันไว้ ประการหนึ่ง ถ้าเจ้าเบี้ยนายเงินผู้จะช่วยไถ่กับผู้ขายนายประกันเรือนเบี้ยตั้งบ้านเรือนอยู่ไกลพระนคร แลบ้านไกลเจ้าเมืองกรมการ ยากที่จะไปจะมาช่วยไถ่กันไว้ ก็ให้ผู้ช่วยไถ่พาผู้ขายนาย⟨ประ⟩กันเรือนเบี้ยไปให้กำนันพันทนายบ้านอำเภอรู้เหนเปนคำนับแล้วจึ่งให้ช่วยไถ่กันไว้ สืบไปภายน่าถึงลูกหนี้จะต่อสู้เจ้าหนี้ ตระลาการพิจารณาว่ากล่าว ก็จะได้ความจริงโดยสดวก พระราชกำหนดกฎหมายมีอยู่แต่ก่อนดังนี้ แลนายเงินกับทาษละเลยเสียไม่ทำตามพระราชกำหนด จึงเกิดความวิวาท ทาษกับนายเงินจึ่งได้ต่อสู้เปนความกัน เพราะจะช่วยไถ่ไม่คำนับกำนันแลอำเภอ ประการหนึ่ง หนังสือสารกรมธรรมทาษ หนังสือกรมธรรมลูกหนี้ 

๔