หน้า:กม ร ๕ (๑) - ๒๔๓๖.pdf/50

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
38
เล่ม ๑
ลักษณพยาน

ถือ ๑ คนพิกลจริต ๑ คนนักเลงเล่นเบี้ยบ่อนเที่ยวปี้ขาหากินที่บ่อนเปนนิตย์ ๑ คนเปนโจรเปนปาราชิกต้องจำอยู่ทิมตรางคุกก็ดี พ้นโทษแล้วก็ดี ๑ คน ๒๒ จำพวกนี้ห้ามมิให้ฟังเปนพยาน ถ้าพยานรับค้านต้องบทห้ามข้อใดข้อหนึ่ง ให้ผู้พิภาคษาปฤกษาตัดสินยกพยานนี้เสีย อย่าให้ฟังเอาเปนพยาน ถ้ามีพยานอื่นที่ไม่ต้องค้านเบิกความเจือพยานที่ต้องค้านเข้ามาด้วย จึ่งให้ปฤกษาตัดสินประกอบกันฟังได้

มาตรามีกฎหมายในลักษณพยานแต่ว่า ถ้าเกิดวิวาทกันในที่บ่อนแล นักเลงเปนพยาน ถ้าวิวาทกันในโรงทำเกือก ช่างเกือกเปนพยาน ถ้าวิวาทกันในที่ทำประมง ชาวประมงเปนพยาน ถ้าวิวาทกันในที่เสพย์สุรา ผู้เสพย์สุราเปนพยาน ฟังได้ แลที่วังเจ้า บ้านขุนนาง บ้านเสรษฐี บ้านพ่อค้าใหญ่ ที่ไม่มีผู้ใดแปลกปลอมเข้าไปได้ เกิดวิวาท ไม่มีพยานนอกบ้านผู้ใดผู้หนึ่งรู้เหน มีแต่บุตรภรรยาทาษลูกหนี้บ่าวไพร่เจ้าของวังเจ้าของบ้านเจ้าของเรือนอยู่ในถานวิวาทได้รู้เหน จะอ้างเปนพยานฟังได้ฟังไม่ได้ประการใด ไม่มีในกฎหมาย ยังฃวาอยู่ แต่นี้สืบไป ถ้าเจ้าตั้งกรมแล้ว เจ้ายังไม่ได้ตั้งกรม แลขุนนางผู้มีบันดาศักดิ์ที่ได้รับสัญญาบัตรตั้งแต่นา ๑๐๐๐ ไร่ขึ้นไป เสรษฐีแลพ่อค้าใหญ่ ซึ่งไม่มีผู้ใดแปลกปลอมปะปนเข้าไปได้ เกิดวิวาทด้วยคดีต่าง ๆ แลเกิดโจรในวังเจ้า ในบ้านขุนนาง ในบ้านเสรษฐี ในบ้านพ่อค้าใหญ่ดังกล่าวมานี้