หน้า:กม ร ๕ (๕) - ๒๔๓๘.pdf/36

หน้านี้ได้พิสูจน์อักษรแล้ว
น่า ๑๖๒๑
เล่ม ๕
ลักษณตรานพรัตนราชวราภรณ์

เทศบางกอก

ในปีขาน จัตวาศก ศักราช ๑๑๔๔ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกย์ ซึ่งเปนปฐมพระบรมราชวงษปัตยุบันนี้ ได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติปราบดาภิเศก ก็ได้ทรงรับเครื่องราชอิศิริยาภรณ์อันนี้สืบมา แล้วจึงได้ทรงสร้างพระสังวาลนพรัตน์เปนสังวาลแฝดประดับเนาวรัตน์เปนดอก ๆ คือ เพ็ชร์ ดอก ๑ ทับทิม ดอก ๑ มรกฎ ดอก ๑ บุศราคำ ดอก ๑ โกเมนทร์ ดอก ๑ นิล ดอก ๑ มุกดา ดอก ๑ เพทาย ดอก ๑ ไพฑูลย์ ดอก ๑ สลับกันดังนี้จนตลอดสายเดิมขึ้นเปนสังวาลนพรัตนราชวราภรณ์อิกสายหนึ่ง

ครั้นจุลศักราช ๑๒๑๓ ปีกุน ตรีศก พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหามงกุฎ พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติบรมราชาภิเศกแล้ว ทรงพระราชดำริห์ปรารภที่จะทรงสร้างเครื่องราชอิศิริยาภรณ์อันนี้มีปรากฎเปนพระบรมราชกระแสว่า “ธรรมเนียมเดิมฝ่ายสยามมีเครื่องประดับสำหรับยศอย่างใหญ่ในพระเจ้าแผ่นดินที่ยิ่งแลที่ ๒ ที่ ๓ แลพระราชวงษานุวงษ์ผู้ใหญ่บางองค์แลเสนาบดีผู้ใหญ่บางนายอยู่อย่างหนึ่ง เหนชอบกนอยู่ที่ว่าพอละเมียดสมควรอันนี้ มีธรรมเนียมในสยามมาแต่เดิมว่า ให้มีวงแหวนทองคำเปนทองเนื้อสูงอย่างเอก คือ ทองแร่บางตพานก็ดี ฤๅทอง